Το σύστημα εκπαίδευσης στη Ρωσία υφίσταται μια βαθιά μεταμόρφωση, με τη στρατιωτικοποίηση να ενσωματώνεται πλέον από τις μικρότερες τάξεις και να διατρέχει ολόκληρο το σχολικό πρόγραμμα.

Η χρηματοδότηση για την «πατριωτική εκπαίδευση» εκτοξεύθηκε από 3,5 δισ. ρούβλια το 2021 σε πάνω από 50 δισ. το 2024, με επιπλέον κονδύλια για εξοπλισμό στρατιωτικής χρήσης στα σχολεία.

Το νέο πρόγραμμα περιλαμβάνει υποχρεωτική εκπαίδευση στα όπλα, ιστορικά εγχειρίδια που παρουσιάζουν τη Δύση ως εχθρό και μαθήματα πάνω σε στρατιωτικό υλικό με στόχο την προετοιμασία των μαθητών για μελλοντικές συγκρούσεις.

Σε σχολείο της περιφέρειας Κουρσκ, παιδιά 6 έως 8 ετών στάθηκαν προσοχή καθώς στρατιώτης με θητεία στο ουκρανικό μέτωπο επιθεωρούσε τις στολές τους.

«Ελέγξτε την εμφάνισή σας. Οι αγκράφες να κοιτούν μπροστά», διέταξε, πριν τα παιδιά καθίσουν για το μάθημα γλώσσας. Παρόμοιες σκηνές προβάλλονται από τα κρατικά μέσα καθώς το Κρεμλίνο απλώνει την επιρροή του στα σχολεία για να εκπαιδεύσει μελλοντικούς μαχητές.

Η τάση ενισχύθηκε μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και επιταχύνθηκε από την εισβολή του 2022. Καθώς ο πόλεμος εισέρχεται στο τέταρτο έτος του, η στρατιωτική εκπαίδευση έχει ενσωματωθεί πλήρως στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

Από την όγδοη τάξη, η εκπαίδευση στα όπλα είναι πλέον υποχρεωτική: οι έφηβοι μαθαίνουν πειθαρχία στρατού, στρατιωτική ιστορία, συναρμολόγηση Καλάσνικοφ και πτήση drones. Ιστορικά εγχειρίδια που παρουσιάζουν τη Δύση ως εχθρό και την Ουκρανία ως εντολοδόχο της, αναμένεται να διανεμηθούν και στις μικρότερες τάξεις.

Παράλληλα, ο ρωσικός στρατός έχει εντάξει στο σχολικό σύστημα τη δική του «Νεολαία του Στρατού», μια οργάνωση 1,85 εκατ. παιδιών ηλικίας 8-18 ετών.

Το εξώφυλλο ενός ρωσικού σχολικού βιβλίου ιστορίας για την 11η τάξη, το οποίο απεικονίζει τη Δύση ως εχθρό της Ρωσίας

Αναλυτές εκτιμούν ότι η εκστρατεία στοχεύει στη διαμόρφωση μιας γενιάς «στρατιωτικοποιημένων πατριωτών» που θα αναγνωρίζουν το κράτος ως ύψιστη αρχή και θα ανταποκριθούν χωρίς αντίσταση σε μελλοντική στρατολόγηση.

«Αν πάρεις παιδιά σχολικής ηλικίας και τα διαπαιδαγωγήσεις όπως πρέπει, θα γίνουν φθηνότεροι και αποτελεσματικότεροι στρατιώτες για οποιονδήποτε πόλεμο σχεδιάζεται», δήλωσε η πολιτική επιστήμονας Εκατερίνα Σούλμαν.

Κεντρικό ρόλο έχουν πλέον οι εν ενεργεία στρατιώτες, που εκπαιδεύουν μαθητές στη χρήση όπλων και σε τεχνικές αυτοάμυνας. Σε περιπτώσεις μαθητών που έχασαν γονείς στον πόλεμο, στρατιώτες περπατούν μαζί τους την πρώτη ημέρα του σχολείου.

Το πρόγραμμα επιταχύνει την ένταξη στρατιωτικών στην εκπαιδευτική διαδικασία, όπως ήθελε ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος είχε δηλώσει το 2023 πως «οι πόλεμοι κερδίζονται όχι από στρατηγούς αλλά από δασκάλους».

Το εκπαιδευτικό σύστημα έχει τεθεί πλήρως υπό κρατικό έλεγχο, με στόχο την προώθηση ενιαίας ιστορικής αφήγησης και την κατάργηση εναλλακτικών προσεγγίσεων.

Ο Πούτιν, μέλος ως παιδί της σοβιετικής Πρωτοπορίας και της Κομσομόλ, επανέφερε και αναδιαμόρφωσε δίκτυα νεολαίας με στρατιωτικό χαρακτήρα.

Η «πατριωτική εκπαίδευση» επεκτάθηκε, διδάσκοντας βασικές στρατιωτικές δεξιότητες και μια ιστορία προσαρμοσμένη στην κρατική αφήγηση.

Από το 2024 διδάσκεται το μάθημα «Θεμέλια Ασφάλειας και Aμυνας της Πατρίδας» που περιλαμβάνει εκπαιδεύσεις σε Καλάσνικοφ, πολυβόλα RPK, εκτοξευτές RPG, τουφέκια Dragunov, καθώς και μαθήματα για ψυχολογικές επιχειρήσεις και δομές διοίκησης.

Τα βιβλία ιστορίας, συνταγμένα εν μέρει από τον Βλαντιμίρ Μεντίνσκι, παρουσιάζουν την Ουκρανία ως υπερεθνικιστικό κράτος και ισχυρίζονται ότι οι ΗΠΑ δημιούργησαν μυστικά βιολογικά εργαστήρια στο ουκρανικό έδαφος πριν από την εισβολή.

Υποστηρίζουν επίσης ότι το Κίεβο εργαζόταν για ανάπτυξη πυρηνικών όπλων με τη στήριξη του ΝΑΤΟ. «Δεν μπορούσαμε να το αφήσουμε να συμβεί», αναφέρει το εγχειρίδιο.

Το νέο πρόγραμμα εφαρμόζεται και σε κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας, όπου ουκρανικά βιβλία καταστρέφονται και το εθνικό πρόγραμμα σπουδών αντικαθίσταται.

Γονείς που συνδέουν τα παιδιά τους με διαδικτυακά μαθήματα ουκρανικών σχολείων κινδυνεύουν με σύλληψη.

Παράλληλα, δημόσια πρόσωπα προωθούν μηνύματα θυσίας και αφοσίωσης. «Ο άντρας δεν είναι φτιαγμένος για ειρήνη αλλά για πόλεμο, και οι Ρώσοι για νίκη», είπε ο τηλεπαρουσιαστής Βλαντιμίρ Σολοβιόφ σε εκδήλωση νέων.

Σε σχολεία έχουν δημιουργηθεί «θρανία ηρώων» με πορτρέτα αποφοίτων που σκοτώθηκαν στην Ουκρανία, ενώ σε ορισμένα νηπιαγωγεία τα παιδιά φορούν στρατιωτικές στολές στις δραστηριότητες.

Η αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση προκαλεί ανησυχία σε εκπαιδευτικούς και γονείς, που προειδοποιούν για τον κίνδυνο δημιουργίας μιας γενιάς άνευ αντίστασης, διαποτισμένης με κρατική προπαγάνδα.

«Οταν λες σε ένα παιδί που κρατά όπλο ότι «ο Πούτιν είναι η περηφάνια μας» και ότι «στην Ουκρανία ζουν οι εχθροί που θέλουν να μας καταστρέψουν», δεν διαθέτει την κριτική ικανότητα να αμφισβητήσει», είπε ο ειδικός στην εκπαίδευση Ντίμα Ζίτσερ.

Ορισμένοι δάσκαλοι που αρνήθηκαν να διδάξουν το νέο πρόγραμμα κατηγορήθηκαν ποινικά.

Τον Ιούνιο, δικαστήριο της Μόσχας καταδίκασε τη δασκάλα Ναταλία Ταρανουσένκο σε επτά χρόνια φυλάκιση επειδή μίλησε στους μαθητές για θηριωδίες του ρωσικού στρατού. Μέχρι την καταδίκη της είχε διαφύγει στο εξωτερικό.

Πηγή: Wall Street Journal