Η αγωνιώδης προσπάθεια της Δύσης να διασφαλίσει δική της εφοδιαστική αλυσίδα για την κατασκευή μαγνητών σπάνιων γαιών προσκρούει σε ένα μόνιμο πρόβλημα, στην έλλειψη των λεγόμενων βαρέων σπάνιων γαιών. Της προσπάθειας ηγείται η MP Materials, που έχει έδρα στη Νεβάδα των ΗΠΑ και στοχεύει να ενσωματώσει την πλήρη εφοδιαστική αλυσίδα, από την εξόρυξη των σπάνιων γαιών μέχρι την παραγωγή των μαγνητών που χρειάζονται σχεδόν για τα πάντα – από την αμυντική τεχνολογία και τα ηλεκτροκίνητα οχήματα μέχρι τα ηλεκτρονικά είδη και τις ανεμογεννήτριες.

Προ ημερών ανακοίνωσε με ικανοποίηση ότι αύξησε κατά 51% την παραγωγή σε δύο από τις λεγόμενες ελαφρές σπάνιες γαίες. Η «αχίλλειος πτέρνα» της εν λόγω εταιρείας, αλλά και γενικότερα της Δύσης, είναι οι ελλείψεις των βαρέων σπάνιων γαιών, δυσπρόσιου και τέρμπιου. Το ορυχείο της ΜΡ στο Μάουντεν Πας της Καλιφόρνιας περιέχει μόνον ίχνη αυτών των δύο μετάλλων, που χρησιμοποιούνται μεν σε μικρές ποσότητες, αλλά είναι καθοριστικά. Οπως επισημαίνει ο Ιλια Επικιν, στέλεχος της συμβουλευτικής Arthur D. Little, «θα πρέπει να πάνε στη Βραζιλία ή στη Μαλαισία ή σε κάποιες αφρικανικές χώρες για να τις βρουν, αλλά θα χάσουν χρόνο». Μια άλλη πηγή θα μπορούσε να είναι η ανακύκλωση υλικών από προϊόντα της Apple στο πλαίσιο συμφωνίας ύψους 500 εκατ. δολ. που έκλεισε η ΜΡ για να προμηθεύει τον τεχνολογικό κολοσσό. Οι προσπάθειες της ΜΡ σκιαγραφούν με έντονα χρώματα τις συνέπειες που έχει για τη Δύση η συνεχιζόμενη εξάρτησή της από τις σπάνιες γαίες της Κίνας. Σύμφωνα με τη συμβουλευτική Benchmark Mineral Intelligence, η Δύση θα παραμένει εξαρτημένη από την Κίνα ακόμη και το 2030 για το 91% των σπάνιων γαιών που χρειάζεται, ποσοστό δηλαδή ελαφρώς μειωμένο σε σύγκριση με το 99% που ήταν το αντίστοιχο το 2024.

Το πρόβλημα με τις βαριές σπάνιες γαίες είναι ότι βρίσκονται στα κοιτάσματα σπάνιων γαιών σε πολύ μικρότερες ποσότητες σε σύγκριση με άλλα στοιχεία που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή μαγνητών. Η σπανιότητά τους στις χώρες εκτός Κίνας αντανακλάται στην τιμή του οξειδίου του δυσπρόσιου, που στην αγορά του Ρότερνταμ έφτασε τα 900 δολ. το κιλό, σε υπερτριπλάσιο ύψος δηλαδή σε σύγκριση με τα 255 δολ. που είναι η αντίστοιχη τιμή στην Κίνα. «Οταν μιλάμε για στρατηγικής σημασίας πρώτες ύλες, είναι οι βαριές σπάνιες γαίες, τα υπόλοιπα θα τα βρούμε» υπογραμμίζει ο Ερικ Εσκεν, διευθύνων σύμβουλος της γερμανικής Vacuumschmelze (VAC), μιας από τις ελάχιστες βιομηχανίες μαγνητών σπάνιων γαιών που λειτουργούν εκτός Κίνας. Η VAC έχει συνάψει συμφωνίες με ορυχεία σπάνιων γαιών για να εξασφαλίσει την απαιτούμενη προσφορά στη νέα μονάδα της στη Βόρεια Καρολίνα στις ΗΠΑ, που άρχισε να λειτουργεί προσφάτως. Παρά τη σειρά από αντίστοιχες συμφωνίες και παρά τα όσα δηλώνουν επισήμως οι χώρες της Δύσης, τα ορυχεία εκτός Κίνας προβλέπεται πως ακόμη και το 2035 θα καλύπτουν μόλις το 29% της χρήσης σπάνιων γαιών από τις αυτοκινητοβιομηχανίες και τις εταιρείες αιολικής ενέργειας. Αυτή είναι η εκτίμηση της CRU, συμβουλευτικής θεμάτων αγοράς εμπορευμάτων, που εκτιμά ότι «για να κλείσει το χάσμα θα χρειαστεί πολύ περισσότερη προσφορά από ορυχεία και σε πολύ μεγαλύτερο κόστος από αυτό που επικρατεί σήμερα».