Γράφει η Αλεξάνδρα Σκαράκη

Όταν ένας άνθρωπος που βίωνε το θέατρο σαν σκέψη». Λίγη ώρα μετά την είδηση του θανάτου του Αλμπέρτο Εσκενάζυ, ο καλός του φίλος Χρήστος Κάλοου μιλά για εκείνον με συγκίνηση. «Το θέατρο για εκείνον δεν ήταν μόνο τέχνη: ήταν τρόπος σκέψης, τρόπος ζωής», λέει στην «Κ» ο γνωστός ηθοποιός και τραγουδιστής υπογραμμίζοντας την ειλικρινή φιλία που τους συνέδεε.

Η φιλική τους σχέση μετρούσε πολλά χρόνια: από τις εξόδους ύστερα από κάποια θεατρική παράσταση, μέχρι τις οικογενειακές διακοπές στο εξοχικό του Εσκενάζυ στα Στύρα Ευβοίας, οι ηθοποιοί πέρασαν πολλές και όμορφες στιγμές. «Θυμάμαι χαρακτηριστικά τη συνεργασία μας το 1995, στην παράσταση “Ούρσουλα” του Μπάμπη Τσικληρόπουλου. Οταν τελείωνε, πηγαίναμε για τάβλι στα Εξάρχεια ή για φαγητό. Ηταν τόσο δυνατή η φιλία μας», σημειώνει ο Κάλοου, επισημαίνοντας ότι τον Εσκενάζυ δεν τον ενδιέφερε το «φαίνεσθαι».

Ο Εσκενάζυ υπήρξε ένας δημιουργικός άνθρωπος με βαθιά πνευματική καλλιέργεια και φιλοσοφημένο τρόπο σκέψης, που επικεντρωνόταν στο ουσιαστικό της ζωής και άφηνε τη λογοτεχνία –από τον Ντοστογιέφσκι έως τον Καζαντζάκη– να διαμορφώνει τις ιδέες του. Ολοι έκαναν για ένα πράο, σοφό και καλλιεργημένο άνθρωπο.

Στο θέατρο τον γνώρισε πριν από 30 χρόνια και ο Γιάννης Αναστασάκης. «Δούλεψα μαζί του στο “Βολπόνε” του Μπεν Τζόνσον που σκηνοθέτησε ο Μίνως Βολανάκης στο Εθνικό Θέατρο», αναφέρει ο κ. Αναστασάκης, ηθοποιός, θεατρικός σκηνοθέτης και πρώην διευθυντής Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Ο ίδιος τονίζει ότι ο Αλμπέρτο Εσκενάζυ υπήρξε υπόδειγμα συναδελφικότητας. «Ερχόταν πάντα με το χαμόγελο, ήταν πάντα διαθέσιμος, πάντα στην ώρα του στην πρόβα και στην παράσταση».

Η επόμενη συνάντησή τους ήρθε αρκετά χρόνια αργότερα, στα Γιάννενα, στην πρεμιέρα της παράστασης «Ονειρο Καλοκαιρινής Νύχτας», όπου συνεργαζόταν με τον κ. Αναστασάκη και η κόρη του Αλμπέρτο, Σάρα Εσκενάζυ, η οποία είναι επίσης ηθοποιός. «Τον θυμάμαι σεμνό και διακριτικό, περήφανο “χαζομπαμπά”, ευγενή και κομψό, όπως τον είχα αφήσει».

«Νοιαζόταν για τους νέους σπουδαστές»

Ο Αλμπέρτο Εσκενάζυ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, πόλη που πάντα μνημόνευε με ζεστό χαμόγελο και αγάπη. Η οικογένειά του είχε εβραϊκές ρίζες. Πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια, διαμορφώνοντας τις αξίες της μετέπειτα καλλιτεχνικής του πορείας. Τα χρόνια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας του, ωστόσο, δεν ήταν ρόδινα, παρά το γεγονός ότι ένιωθε πλούσιος για τις φιλίες, τις γειτονιές και την αλληλεγγύη που βίωνε. Σε παλαιότερη τηλεοπτική του συνέντευξη, ο ίδιος αποκάλυψε πως βίωσε ρατσισμό λόγω της εβραϊκής καταγωγής του. Παρά τις δυσκολίες, δεν σταμάτησε ποτέ να ονειρεύεται μια καριέρα στην υποκριτική.

Με το όνειρο της υποκριτικής να τον συνοδεύει από παιδί, φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, απ’ όπου αποφοίτησε το 1976. Στο θεατρικό σανίδι συνεργάστηκε με σημαντικά ονόματα, όπως ο Κώστας Καζάκος και η Τζένη Καρέζη. Το 2001 ίδρυσε τη δική του θεατρική στέγη και δραματική σχολή στην Αθήνα, όπου μέχρι το 2011 εκπαίδευε νέους ηθοποιούς και ανέβαζε παραστάσεις. «Από το πρωί μέχρι το βράδυ σκεφτόταν πώς θα αποδώσει κάθε ρόλο στη σκηνή», θυμάται ο κ. Κάλοου. «Εκεί τον συνάντησα ξανά. Νοιαζόταν βαθιά για τους νέους σπουδαστές, με δημιουργική αγωνία για τα προβλήματα της θεατρικής εκπαίδευσης», συμπληρώνει ο κ. Αναστασάκης.

Παράλληλα με τη διδασκαλία και τη δραστηριότητά του επί σκηνής και σε διάφορες τηλεοπτικές παραγωγές όπως το «Φως του Αυγερινού» και «Ο συμβολαιογράφος», ο Εσκενάζυ εμβάθυνε συνεχώς στην ανθρώπινη ψυχή και τη ζωή γύρω του. Σε εκπομπή του καναλιού Action24 με την Αθηναΐδα Νέγκα, έναν χρόνο πριν, περιέγραφε τον εαυτό του ως «ερευνητή του πνεύματος, της λογοτεχνίας και της ιστορίας». Πίστευε ότι «είναι πολύ ωραίο να είσαι βυθισμένος στο γίγνεσθαι και όχι στο φαίνεσθαι», θεωρώντας ότι το γίγνεσθαι έχει ουσία και δημιουργεί αληθινό ενδιαφέρον στη ζωή.

Εκτός από ηθοποιός, ήταν και συγγραφέας, με πορεία που συνδύαζε το ταλέντο στη σκηνή με το γράψιμο, πάντα με έντονη κοινωνική ευαισθησία. Ανάμεσα στα συγγραφικά του έργα, ξεχώρισε η πενταλογία «Κραυγή της Σιωπής» (εκδ. Θεμέλιο), με επίκεντρο την αγαπημένη του Θεσσαλονίκη.

«Μου κόστισε ο θάνατός του», λέει ο κ. Κάλοου στην άλλη άκρη του τηλεφώνου. Ο κ. Αναστασάκης, από την πλευρά του, τονίζει ότι ο ηθοποιός «άφησε βαθύ αποτύπωμα με τις ερμηνείες του και ήταν παλικάρι τα τελευταία χρόνια που πάλεψε ηρωικά με την αρρώστια». Ο ίδιος αναφέρει ότι θα τον θυμάται με σεβασμό. «Τέτοιοι άνθρωποι μας λείπουν πολύ».