Η Ινδία, η γη με τους θρυλικούς μαχαραγιάδες, τους ναούς και τα υπερπολυτελή παλάτια, διατηρεί έναν μοναδικό και βαθιά ριζωμένο δεσμό με τον χρυσό. Δεν είναι απλώς εμπόρευμα ή επένδυση, αλλά ένα ιερό σύμβολο πλούτου, ευημερίας και κοινωνικής θέσης, άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία, τη θρησκεία και την κουλτούρα της. Αυτή η διαχρονική εμμονή έχει οδηγήσει ωστόσο σε ένα εντυπωσιακό οικονομικό φαινόμενο: τα ινδικά νοικοκυριά έχουν συγκεντρώσει περίπου 34.600 τόνους χρυσού, μια περιουσία που εκτιμάται στα 3,8 τρισ. δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Morgan Stanley. Για να γίνει αντιληπτή η κλίμακα, αυτό το ιδιωτικό απόθεμα χρυσού είναι μεγαλύτερο από τα συνολικά αποθέματα που διαθέτουν αθροιστικά οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Ρωσίας και της Κίνας. Με βάση τον πληθυσμό της χώρας που ξεπερνάει το 1,4 δισ., αυτό αντιστοιχεί σε σχεδόν 25 γραμμάρια ανά άτομο.

Ο χρυσός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις ινδουιστικές θρησκευτικές τελετές. Κατά την έναρξη του φεστιβάλ των φώτων Ντιβάλι λόγου χάριν, η αγορά χρυσού είναι μια δημοφιλής παράδοση ως λατρεία στη «Λάκσμι», τη θεά του πλούτου, ενώ στους γάμους οι νύφες στολίζονται με βαριά χρυσά κοσμήματα. Η πρακτική της χρήσης χρυσού ως εγγύηση για δάνεια δεν είναι καινούργια. Ξεκίνησε αιώνες πριν, με μικρούς κοσμηματοπώλες να προσφέρουν μετρητά σε πελάτες που αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσκολίες. Σήμερα, ωστόσο, η παράδοση αυτή γνωρίζει εκρηκτική άνοδο, ωθούμενη από τις υψηλές τιμές του χρυσού.

Ο δανεισμός με ενέχυρο χρυσού αυξήθηκε κατά 35% το δωδεκάμηνο που έληξε τον Ιούνιο, αγγίζοντας τα 151 δισ. δολάρια, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη αύξηση μεταξύ των καταναλωτικών δανείων. Το μοντέλο είναι απλό: ο δανειολήπτης παραδίδει τα κοσμήματά του, η καθαρότητα (τουλάχιστον 18 καράτια) ελέγχεται και χορηγείται δάνειο έως και 75% της αξίας. Αυτή η εμμονή με τον χρυσό ωφελεί ορισμένους επιχειρηματίες, όπως η οικογένεια δισεκατομμυριούχων Muthoot. Η οικογενειακή τους επιχείρηση, η οποία χορηγεί δάνεια σε χρυσό εδώ και σχεδόν εννέα δεκαετίες, έχει εκτοξευθεί, με τη μετοχή της εταιρείας σε επίπεδα-ρεκόρ και τη συνολική τους περιουσία να ξεπερνάει τα 13 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τον δείκτη δισεκατομμυριούχων του Bloomberg.

Η επιτυχία της έγκειται στο γεγονός ότι γεφυρώνει το χάσμα που αφήνουν οι μεγάλες τράπεζες, λειτουργώντας κυρίως σε γειτονιές χαμηλού εισοδήματος. Η διαδικασία είναι γρήγορη, διαρκεί λιγότερο από μία ώρα και δεν απαιτεί πιστωτικό ιστορικό. Παρόλο που τα ετήσια επιτόκια μπορούν να ξεπεράσουν το 19%, συχνά θεωρείται φθηνότερο ή πιο άμεσα προσβάσιμο από τα τραπεζικά δάνεια. Η εταιρεία διατηρεί περίπου 209 μετρικούς τόνους χρυσού πελατών στα θησαυροφυλάκιά της, ποσότητα ελαφρώς μεγαλύτερη από τα επίσημα συναλλαγματικά αποθέματα χρυσού της Σιγκαπούρης. Παρά την κυριαρχία της ωστόσο με 7.500 και πλέον καταστήματα στη χώρα, η Muthoot αντιμετωπίζει αυξανόμενο ανταγωνισμό από εγχώριες τράπεζες (όπως η State Bank of India, η οποία αύξησε το χαρτοφυλάκιο δανείων χρυσού κατά 87% σε ένα έτος) αλλά από και τους ξένους επενδυτές που εισέρχονται στον σκιώδη τραπεζικό τομέα της Ινδίας. «Η αγορά βρίσκεται σε έκρηξη», δήλωσε ο 70χρονος Τζορτζ Αλεξάντερ Μουτχούτ, διευθύνων σύμβουλος της ομώνυμης εταιρείας του και στέλεχος τρίτης γενιάς της επιχείρησης. «Ακόμα και για τους πλούσιους ανθρώπους σήμερα, είναι της μόδας να παίρνουν δάνεια για χρυσό».

Η μεγαλύτερη πρόκληση για την εταιρεία τώρα είναι να κρατήσει τους αντιπάλους της σε απόσταση, καθώς η τιμή του χρυσού κυμαίνεται κοντά σε ιστορικά υψηλά. Ο ανταγωνισμός εντείνεται αφότου η Bain Capital συμφώνησε να πληρώσει περίπου 500 εκατ. δολάρια για ένα μερίδιο 18% στην τράπεζα χρυσού Manappuram Finance Ltd. Εν τω μεταξύ, η Mitsubishi UFJ φέρεται να βρίσκεται σε συνομιλίες για την αγορά του 20% της σκιώδους τράπεζας Shriram Finance Ltd. έναντι 2,6 δισ. δολαρίων. Το σχέδιο της Muthoot Finance να επεκτείνει το δίκτυο των 7.500 και πλέον καταστημάτων της, με 200 παραρτήματα ετησίως, μπορεί να μην είναι αρκετό για να διατηρήσει την κυριαρχία της ως ο κορυφαίος δανειστής χρυσού της Ινδίας.