Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου (GSI), η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ) και η φορολογική μεταρρύθμιση μονοπώλησαν τη συζήτηση του Προϋπολογισμού του 2026 στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών. Στην πρεμιέρα του προϋπολογισμού του κράτους για τον επόμενο χρόνο, ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, κατακλύστηκε κυρίως από ερωτήματα που αφορούσαν στη βιωσιμότητα του μεγαλεπήβολου έργου. Θέλησε να δώσει απάντηση στις κατηγορίες του Έλληνα υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τις μελέτες του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης (GSI), τονίζοντας ότι δεν έχει στην κατοχή του «κρυφές μελέτες» βιωσιμότητας του πρότζεκτ.

Ο υπουργός Οικονομικών ξεκαθάρισε ότι δεν είναι εναντίον οποιουδήποτε έργου που μπορεί να φέρει οφέλη στην κυπριακή οικονομία, ωστόσο, είπε ότι έχει καθήκον να εξετάζει τα οικονομικά δεδομένα ως υπουργός Οικονομικών. Εξάλλου, όπως τόνισε ο κ. Κεραυνός, είναι ο τελευταίος άνθρωπος που θα επιδιώξει ρήξη μεταξύ της ελληνικής και της κυπριακής κυβέρνησης.

Εάν ανατρέξει κανείς στους σημαντικούς δημοσιονομικούς κινδύνους που καταγράφονται στον Προϋπολογισμό του 2026, περιλαμβάνεται ο τερματισμός των εργασιών για το τερματικό φυσικού αερίου στο Βασιλικό, αλλά καταγράφονται και επιφυλάξεις για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου (και αργότερα με το Ισραήλ). Μία ημέρα αργότερα, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, κ. Γιώργος Γεραπετρίτης, εξέφρασε τη θέση ότι η Κύπρος οφείλει να διευκρινίσει τη θέση της αναφορικά με τη βιωσιμότητα του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Όπως είπε σε ραδιοφωνικό σταθμό στην Αθήνα, μπορεί τα εθνικά οφέλη που παράγονται να είναι εξαιρετικά σημαντικά, αλλά και η τεχνικο-οικονομική βιωσιμότητα είναι αναγκαία προϋπόθεση. Αύριο Πέμπτη, 16 Οκτωβρίου, θα πραγματοποιηθεί τηλεδιάσκεψη ανάμεσα στον επίτροπο Ενέργειας της Ε.Ε., Νταν Γιόργκενσεν, τον υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου, Γιώργο Παπαναστασίου, και τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας, Σταύρο Παπασταύρου, με θέμα το GSI.

Βλέμμα στη μεταρρύθμιση

Πέραν της ηλεκτρικής διασύνδεσης, στη συζήτηση για τον Προϋπολογισμό του 2026 τέθηκε στο τραπέζι το μεγάλο πρότζεκτ της Κύπρου, η φορολογική μεταρρύθμιση. Ως γνωστόν, από τις αρχές του καλοκαιριού του 2025 πραγματοποιήθηκαν αρκετά «πήγαινε-έλα» σε σχέση με το περιεχόμενο των νομοσχεδίων της φορολογικής μεταρρύθμισης. Πλέον, τα νομοσχέδια βρίσκονται στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο και δίνεται «μάχη με τον χρόνο» για να οδηγηθούν όσο πιο γρήγορα γίνεται στη Βουλή. Στόχος, το 2026 να βρει την Κύπρο με τη νέα φορολογική μεταρρύθμιση.

Ο υπουργός Οικονομικών από πλευράς του ανέφερε ότι με τη μεταρρύθμιση αυτή θέλει το κράτος να διατηρήσει μεν τα συνολικά εισοδήματά του, αλλά και να γίνεται μια πιο δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους, με θετικό αποτύπωμα στην κατανάλωση. Σχολίασε, μεταξύ άλλων στοιχείων της φορολογικής μεταρρύθμισης, ότι χρειάζεται να γίνεται δικαιότερη κατανομή εισοδημάτων και φορολογικών βαρών.

ΑΤΑ και μισθολόγιο

Σχετικά με την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ), ενός ανοιχτού «πρότζεκτ» που την προσεχή Πέμπτη θα έχουμε περισσότερες εξελίξεις, ο πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, κ. Μιχάλης Περσιάνης, είχε ισχυρή άποψη. Υπέδειξε ότι, είναι άτοπο να συζητάμε την αύξηση του ποσοστού της ΑΤΑ όταν δεν αυξάνεται είτε η ποιότητα είτε ο όγκος της εργασίας – παραγόμενου έργου που θα είναι προς όφελος της οικονομίας. Μπορεί για το 2026 να μην είναι τόσο ζήτημα η αύξησή της, κατά τον κ. Περσιάνη, αλλά θα είναι «βαριά» για τα επόμενα χρόνια που θα ασκεί τις δικές της πιέσεις.

Υπενθυμίζεται πως την Πέμπτη θα πραγματοποιηθούν ξεχωριστές συναντήσεις των υπουργών Εργασίας και Οικονομικών με τις συντεχνίες και τους εργοδότες για την ΑΤΑ. Την Πέμπτη οι υπουργοί θα δουν πρώτα τις συντεχνίες και έπειτα την εργοδοτική πλευρά.

Το 2025 οι δαπάνες του προσωπικού βάσει υπολογισμών του υπουργείου Οικονομικών θα ανέλθουν σε 3,62 δισ. ευρώ, έναντι 3,77 δισ. ευρώ που προϋπολογίζονται για το 2026. Το 2024 ήταν στα 3,55 δισ. ευρώ, ενώ για το 2027 υπολογίζονται ότι θα φτάσουν τα 3,90 δισ. ευρώ. Το 2028 θα ανέβουν περαιτέρω, στα 4 δισ. ευρώ.

Παρόλο που βλέπουμε το κρατικό μισθολόγιο να αυξάνεται για ακόμα μία χρονιά, το υπουργείο σχολιάζει πως, στο πλαίσιο του Προϋπολογισμού για το 2026 συνεχίζεται η προσπάθεια συγκράτησης της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα.

Κατά τον κ. υπουργό, πάντως, στη συζήτηση του Προϋπολογισμού, η διόγκωση του μισθολογίου δεν συνδέεται άμεσα με τον αριθμό προσωπικού, αλλά με τις δομές, τις κλίμακες και τις αυτόματες προσαυξήσεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή.

Τα μεγέθη του Προϋπολογισμού

Το συνολικό ύψος των εσόδων ανέρχεται σε 12,68 δισ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες σε 10,78 δισ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται οι αποπληρωμές δανείων και οι τόκοι. Με αυτά τα κονδύλια, οι συνολικές δαπάνες διαμορφώνονται σε €13,72 δισ. ευρώ. Οι αναπτυξιακές δαπάνες θα αυξηθούν κατά 4,7%, ενώ οι κοινωνικές κατά 6,7%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Προϋπολογισμού του 2026, ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται στο 3,4% το 2024 και υπάρχουν προβλέψεις για 3,2% το 2025 και 3,1% το 2026 – ποσοστά πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης που είναι στο 0,9%. Ο πληθωρισμός αναμένεται να περιοριστεί στο 0,7% το 2025, ενώ η ανεργία υποχωρεί σταδιακά στο 4,5% έως το 2028, ποσοστό που αντιστοιχεί σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης. Προβλέπεται πλεόνασμα 3% του ΑΕΠ και συνέχιση της πτωτικής πορείας του δημόσιου χρέους. Χαρακτηριστικά, το δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι θα φτάσει στο 52,7% το 2026, ενώ το 2025 θα κλείσει στο 57,3%. Το 2025 εκτιμάται ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο (Γενική Κυβέρνηση) θα παραμείνει πλεονασματικό και θα περιοριστεί στο 3,4% του ΑΕΠ.