Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει πάρει μια ενδιαφέρουσα τροπή. Απέχει ακόμη βέβαια από το να οδηγηθεί σε έκβαση ή, σταδιακά, από το να μειωθεί σε ένταση παρουσιάζει, ωστόσο, μια συγκεκριμένη δυναμική: Οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις έχουν απωλέσει -επί του πεδίου- κάθε επιθετική πρωτοβουλία κι από τα τέλη του καλοκαιριού, η Ουκρανία βρίσκεται σε ένα ιδιαίτερο momentum: Αντεπιτίθεται στα ανατολικά και στο νότιο μέτωπο έχοντας καταφέρει να ανακαταλάβει το Χάρκοβο και στη Χερσώνα βρίσκεται πολύ κοντά στην επανάληψη ακόμη μιας σημαντικής ανακατάληψης εδαφών -περιορίζοντας ακόμη περισσότερο έναν από τους βασικούς ΑΝΣΚ της ρωσικής εισβολής, την δημιουργία ενός χερσαίου διαδρόμου που θα συνδέει τις ανατολικές επαρχίες του Ντονμπάς (Λουγκάνσκ και Ντονέτσκ) -μέσω Κριμαίας- με την Μαύρη Θάλασσα (Crimea Land Bridge). H απώλεια κάθε πρωτοβουλίας από την Ρωσία επί του πεδίου δείχνει να συνοδεύεται από δύο ποιοτικά χαρακτηριστικά:

• Tην μεγάλη απώλεια ηθικού επί του πεδίου με τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις να βρίσκονται σε άτακτη υποχώρηση και τον ρωσικό στρατό να δείχνει εγγενείς αδυναμίες σε ζητήματα ηγεσίας, διοικητικής και λογιστικής μέριμνας και διαχείρισης απωλειών (σε έμψυχο κι άψυχο υλικό). Η απώλεια ηθικού έχει πλέον μετατεθεί και στο εσωτερικό, πολιτικό, πεδίο με τις φωνές που ασκούν πλέον ανοικτά κριτική, από το πολιτικό και στρατιωτικό περιβάλλον της χώρας, στο εσωτερικό, να αυξάνονται και

• Την αποτυχία, προς το παρόν, της διαδικασίας κινητοποίησης εφεδρειών για σκοπούς στήριξης του ουκρανικού μετώπου. Ο στόχος της επιστράτευσης 300.000 στρατιωτών δείχνει να μην έχει ικανοποιηθεί, η κατάσταση όσων κινούνται προς τα ουκρανικά μέτωπα δεν δείχνει υποσχόμενη σε σχέση με την πολεμική προετοιμασία ενώ σχεδόν 700.000 Ρώσοι -στρατεύσιμης ηλικίας- δείχνουν να έχουν εγκαταλείψει τη χώρα

Δυτικά του Δνειπέρου, η γέφυρα Антонівський ήταν το σημαντικότερο πέρασμα για τη Ρωσία στο νότιο μέτωπο. Η Ουκρανία την έχασε στις 26.02, δύο ημέρες μετά την ρωσική εισβολή σε ένα τακτικό λάθος στην Χερσώνα λόγω της προσήλωσης στην άμυνα του Κιέβου. Την κατέστησε, ωστόσο, αδιάβατη τέλη Αυγούστου. Ήταν το αδύνατο σημείο των Ρώσων που έγινε exploited, αναδεικνύοντας την σημασία συστημάτων όπως το HIMARS (High Mobility Artillery System) στην ουκρανική αντεπίθεση. 

Τι να αναμένουμε

Ο πόλεμος θα έχει διάρκεια ως τα τέλη του χρόνου με προοπτική συνέχισης του το πρώτο εξάμηνο του 2023. Ανεξαρτήτως της κινητοποίησης των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων οι τάσεις που διαμορφώνονται -ιδίως μετά τις προσαρτήσεις των τεσσάρων περιοχών από τη Ρωσία- δείχνουν προς την κατεύθυνση της ανακατάληψης της Χερσώνας από την Ουκρανία που θα περιορίσει σημαντικά την πρόσβαση της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα αλλά και τις παρενοχλήσεις των μετώπων στο Ντονμπάς (ιδίως στην επαρχία Λουγκάνσκ) αλλά και στη Κριμαία. Για την Ρωσία η τακτική του παγώματος της σύγκρουσης -όπως συνέβη σε πολλές επεμβάσεις της στον μετασοβιετικό χώρο που ορίζονται ως “frozen conflicts”- πρέπει να θεωρείται δεδομένη προκειμένου, κυρίως στα ανατολικά, να διαχειριστεί τον πόλεμο και να μην απωλέσει τετελεσμένα της περιόδου 2014-2015. Επί τούτου οι καιρικές συνθήκες μετά τα μέσα Νοεμβρίου θα την βοηθήσουν ως προς την επιδιωκόμενη επιβράδυνση τουλάχιστον μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου. Η εξίσωση ωστόσο ως προς την μεγάλη εικόνα του πολέμου στην Ουκρανία παραμένει άλυτη με δύο κύριους αγνώστους Χ:

• Ως προς το decision making του ίδιου του Ρώσου Προέδρου Πούτιν αν η κατάσταση επί του πεδίου δεν βελτιωθεί σημαντικά τους επόμενους μήνες και

• Ως προς την διαχείριση των δυναμικών στο εσωτερικό της Ρωσίας μιας και πλέον έχει αρχίσει, δειλά, να εμφανίζεται ένα pro-war λόμπι που μιλά καθημερινά για συνέχιση του πολέμου με κάθε Μέσο αλλά και μια ισχυρή κριτική -τόσο σε επίπεδο προσώπων όσο και κοινωνικής δυναμικής- που αναζητεί τρόπο εξόδου από έναν πόλεμο που εξαρχής δεν πήγε όπως σχεδιάστηκε

Το πρώτο εξάμηνο του 2023 θα αρχίσει να ξεδιαλύνει η εικόνα. Μέχρι τότε η Ουκρανία δεν προβλέπεται να χάνει το momentum της -μεταφέροντας την πίεση του πολέμου στο Κρεμλίνο.