Αυτές τις μέρες η συζήτηση για τη σύνδεση ή και την εξάρτηση των νέων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ξανά στην επικαιρότητα. Αφορμή η συζήτηση που έγινε στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών με πρωτοβουλία της Αυστραλίας, η οποία θα εφαρμόσει στις 10 Δεκεμβρίου τη νομοθεσία που ψήφισε πέρυσι το 2024. Ο νόμος αυτός προνοεί πως τα άτομα κάτω των δεκαέξι ετών δεν θα έχουν πρόσβαση σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, με τον έλεγχο να γίνεται μέσω διαφόρων εργαλείων. Στην ίδια συζήτηση, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υποστήριξε στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη την πρόταση για καθιέρωση ελάχιστης ηλικίας για πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε: «Στην Ελλάδα είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπάνω και να εξετάσουμε σοβαρά την απαγόρευση της χρήσης των κοινωνικών μέσων, μέσω του καθορισμού ορίου ψηφιακής ενηλικίωσης».

Τους κινδύνους για τους έφηβους στον ψηφιακό κόσμο τους αναλύσαμε σε ημερίδα που διοργανώθηκε από το Γραφείο μου στα τέλη Ιουνίου. Εκεί ακαδημαϊκοί, ψυχολόγοι, ο πρόεδρος της Αρχής κατά των Εξαρτήσεων, αστυνομικοί από το ηλεκτρονικό έγκλημα και γονείς, καταλήξαμε μεταξύ άλλων στο συμπέρασμα πως το κινητό τηλέφωνο και η σύνδεση με τον ψηφιακό κόσμο χωρίς περιορισμούς και φίλτρα είναι για τους έφηβους ο πιο επικίνδυνος εθισμός. Τα παιδιά μας εκτίθενται καθημερινά σε ωμή βία, ακατάλληλο περιεχόμενο, πορνό, προώθηση προϊόντων με αποτέλεσμα να υιοθετούν κακές συνήθειες, να ταυτίζονται με αντιπρότυπα, να μη νιώθουν επαρκή και τελικά να μη ζουν την παιδική/εφηβική τους ηλικία με περιστατικά που σε ακραίες περιπτώσεις φτάνουν μέχρι και τις αυτοκτονικές τάσεις. Και ταυτόχρονα ο εθισμός αυτός είναι και ο πιο απενεχοποιημένος, δεδομένου πως η πρόσβαση στο διαδίκτυο και στις ψηφιακές πλατφόρμες είναι δωρεάν, ενώ τα πρότυπα των νέων, εμείς οι γονείς, είμαστε με το κινητό στο χέρι, συνήθως χωρίς ενοχές και περιορισμούς. Σε αντίθεση με άλλους εθισμούς, για παράδειγμα το αλκοόλ και το κάπνισμα, που, αν μη τι άλλο, οι έφηβοι θα πρέπει τουλάχιστον να κρυφτούν και να πληρώσουν για να τα κάνουν.

Μετά κι από αυτή τη συζήτηση, έγραψα μια πρόταση νόμου, η οποία και θα συζητηθεί την προσεχή Τετάρτη στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής, όπου θέτω το ελάχιστο όριο ηλικίας για χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, από τα δεκατέσσερα έτη που ισχύει σήμερα, στα δεκαέξι. Ευλόγως θα με ρωτήσετε, αν αυτό είναι αρκετό. Και η απάντηση, προφανής και ξεκάθαρη: Όχι. Γιατί ούτε σήμερα που το όριο είναι τα δεκατέσσερα έτη, ούτε μετά την ψήφιση που θα γίνει, αν γίνει δεκαέξι, αυτό ελέγχεται από κάποιον. Οι πλατφόρμες, μπορεί να ισχυρίζονται πως είναι υπέρ ενός τέτοιου μέτρου, αλλά ουσιαστικά δεν παίρνουν κανένα μέτρο. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε, ως χώρα, είναι να ζητήσουμε τη συνδρομή και τη συνεργασία από την Ελλάδα, και να μας παραχωρήσει τα εργαλεία που η ίδια σχεδίασε και είναι έτοιμη να εφαρμόσει για τον έλεγχο της ηλικίας των νέων.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός παρουσίασε τη συγκεκριμένη στρατηγική στα τέλη Δεκέμβρη του 2024. Το πρώτο εργαλείο είναι η πλατφόρμα ‘parco.gov.gr’ που συνδέεται με το ψηφιακό μητρώο και θα υπάρχει ένα ψηφιακό εργαλείο επαλήθευσης ηλικίας για τους γονείς, ώστε να μπορούν να συνδεθούν, όταν αγοράζουν το πρώτο τηλέφωνο για το παιδί τους. Θα έχουν επίσης πρόσβαση σε μια εύχρηστη εφαρμογή γονικού ελέγχου όσον αφορά στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ένα δεύτερο εργαλείο ταυτοποίησης που η ελληνική κυβέρνηση θα αξιοποιήσει είναι η εφαρμογή Kids Wallet, η οποία θα αναλαμβάνει να αποκλείει και να αφαιρεί από τα αποτελέσματα αναζήτησης ή την απευθείας πρόσβαση στα social media τους χρήστες που οι γονείς τους έχουν προχωρήσει στην καταχώρηση της ταυτότητας και άρα και της ηλικίας τους στην εφαρμογή.

Χρειάζεται λοιπόν να κατανοήσουμε το πόσο επείγον είναι να δράσουμε σε αυτόν τον τομέα. Για να το πετύχουμε χρειάζεται να επεξηγήσουμε σε γονείς και εφήβους τους κινδύνους που υπάρχουν στο ψηφιακό περιβάλλον. Προσωπικά πιστεύω πως ήδη αργήσαμε. Έχουμε όμως μια καλή συγκυρία, μια συζήτηση που αναπτύσσεται σχεδόν παγκόσμια, και δίπλα μας την Ελλάδα που ήδη κάνει βήματα που μπορούμε να ακολουθήσουμε. Ας το κάνουμε λοιπόν.

Ο Δημήτρης Μ. Δημητρίου είναι βουλευτής Λευκωσίας του Δημοκρατικού Συναγερμού και πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών

dmdemetriou.com