Το Διεθνές Φεστιβάλ Λευκωσίας 2025 παρουσιάζει την οπτικοακουστική περφόρμανς «Ground Studies for Pilots – Bluets» του Παντελή Διαμαντίδη, καλλιτέχνη νέων μέσων και συνθέτη ηλεκτρονικής μουσικής. Η παράσταση αποτελείται από δύο ενότητες και στο «Bluets» ο Διαμαντίδης συνεργάζεται με τη vocal performer Kristia Michael (φωνητική καλλιτέχνιδα που γεφυρώνει τη μεσαιωνική, σύγχρονη και πειραματική φωνητική τέχνη), εμπνεόμενοι από το μπλε της Μεσογείου. Ο Παντελής Διαμαντίδης μιλάει στην «Κ» για το πώς ένα εγχειρίδιο για πιλότους τον ενέπνευσε να δημιουργήσει την παράστασή του, λέγοντας πως «το εγχειρίδιο των πιλότων μιλούσε για φαινόμενα που επηρεάζουν τον προσανατολισμό στον αέρα, αλλά, διαβάζοντάς το, άρχισα να το βλέπω ως μια μεταφορά για τον ψυχικό χώρο, στιγμές όπου οι αισθήσεις μπερδεύονται, όπου δεν μπορείς να εμπιστευτείς αυτό που νιώθεις». Για τα «Bluets» λέει πως το έργο κινείται σε έναν χώρο ανάμεσα στη μνήμη, στη φωνή και στην αφαίρεση, και στην ερώτησή μας αν με αυτό το έργο προσγειώνονται οι αισθήσεις λέει πως είναι περισσότερο μια άσκηση μετέωρης παραμονής παρά προσγείωσης.

–Για το «Ground Studies for Pilots» πηγή έμπνευσης είναι ένα εγχειρίδιο για πιλότους. Μέσω της δικής σου δουλειάς με ποιον τρόπο αντιλαμβάνεσαι τις ατμοσφαιρικές αλλαγές;

–Οι ατμοσφαιρικές αλλαγές, για μένα, δεν είναι μόνο φυσικά φαινόμενα. Είναι αλλαγές σε συνθήκες αντίληψης: τρόποι με τους οποίους το περιβάλλον μάς μετατοπίζει πριν το καταλάβουμε. Το εγχειρίδιο των πιλότων μιλούσε για φαινόμενα που επηρεάζουν τον προσανατολισμό στον αέρα, αλλά, διαβάζοντάς το, άρχισα να το βλέπω ως μια μεταφορά για τον ψυχικό χώρο, στιγμές όπου οι αισθήσεις μπερδεύονται, όπου δεν μπορείς να εμπιστευτείς αυτό που νιώθεις. Η δουλειά μου προσπαθεί να δημιουργήσει τέτοιες «ατμοσφαιρικές αλλαγές»: μικρές μετακινήσεις στον ήχο και στην εικόνα που σε κάνουν να ρυθμίσεις ξανά τον εαυτό σου μέσα στον χώρο.

–Έχεις χρησιμοποιήσει και σε άλλη σου δουλειά βιομετρικά δεδομένα, πώς τα μετατρέπεις καλλιτεχνικά σε ήχο και φως, δημιουργώντας ένα γενετικό οπτικοακουστικό περιβάλλον;

–Δεν με ενδιαφέρει το βιομετρικό δεδομένο ως «επιστημονικό εύρημα». Με ενδιαφέρει ως ίχνος μιας κατάστασης: καρδιακός ρυθμός, αναπνοή, μικροκινήσεις του σώματος. Αυτά μετατρέπονται σε ηχητικά ή οπτικά μοτίβα όχι για να αναπαραστήσουν κάτι, αλλά για να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που εξελίσσεται με τη λογική του ζωντανού οργανισμού. Το αποτέλεσμα δεν είναι αναπαράσταση του σώματος, αλλά μια μεταφορά της ευθραυστότητας του σώματος και της αβεβαιότητάς του σε ήχο και φως.

–Στα «Bluets» «προσγειώνεις» τις αισθήσεις;

–Στο Bluets δεν προσγειώνω κάτι. Προσπαθώ να επιτρέψω στις αισθήσεις να μείνουν για λίγο χωρίς κατεύθυνση. Το έργο κινείται σε έναν χώρο ανάμεσα στη μνήμη, στη φωνή και στην αφαίρεση. Η «προσγείωση» –αν υπάρχει– έρχεται ως μια στιγμή όπου νιώθεις ότι μπορείς να σταθείς μέσα στο μπλε: σε μια κατάσταση ανοιχτή, εύθραυστη, χωρίς να χρειάζεται να της δώσεις νόημα αμέσως. Είναι περισσότερο μια άσκηση μετέωρης παραμονής παρά προσγείωσης.

–Η σιωπή μπορεί να είναι πηγή έμπνευσης;

–Η σιωπή για μένα δεν είναι κενό. Είναι περιβάλλον. Κάτι που αποκαλύπτει την κίνηση κάτω από την επιφάνεια. Η έμπνευση δεν έρχεται «από» τη σιωπή ως ιδέα, αλλά μέσα μέσα στη σιωπή, ως κατάσταση ακρόασης, όπου επιτέλους έχεις χώρο να αντιληφθείς αυτό που συνήθως χάνεται στον θόρυβο. Η σιωπή δεν είναι παθητική, είναι ενεργός χώρος όπου το έργο αρχίζει να διαμορφώνεται πριν ακόμη γεννηθεί.

–Ζούμε σε εποχές νομίζω αποπροσανατολιστικές… η τέχνη και εν προκειμένω η δική σου τέχνη, μπορεί να δώσει προσανατολισμό;

–Δεν πιστεύω ότι η τέχνη δίνει κατευθύνσεις όπως ένας χάρτης. Αυτό που μπορεί να προσφέρει είναι συνθήκες όπου ο θεατής μπορεί να σταθεί, να ακούσει, να παρατηρήσει τον εαυτό του μέσα σε κάτι μεγαλύτερο. Σε έναν κόσμο υπερπληροφόρησης, η πράξη της προσοχής, του να δώσεις χώρο σε κάτι, είναι από μόνη της μια μορφή προσανατολισμού. Αν η τέχνη μου προσφέρει κάτι, θα ήθελα να είναι αυτό: ένα περιβάλλον όπου ο προσανατολισμός δεν δίνεται, αλλά αναδύεται μέσα από τη σχέση του θεατή με την ίδια του την εμπειρία.

–Δημιουργείς με βάση την τεχνολογία… πόση ψυχή υπάρχει από πίσω;

–Τόση όση βάζει κανείς όταν εκτίθεται. Η τεχνολογία για μένα δεν είναι ο στόχος, είναι το υλικό. Ο πυρήνας της δουλειάς μου δεν βρίσκεται στα συστήματα, αλλά στη σχέση μου με αυτά: στη στιγμή που ένα εργαλείο γίνεται προέκταση μιας εσωτερικής κατάστασης. Η «ψυχή», αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη λέξη, βρίσκεται στην πρόθεση, στην ευθύνη, στο ρίσκο. Η μηχανή υπολογίζει. Ο άνθρωπος αποφασίζει. Κι αυτό είναι που δίνει στο έργο τη ζωντανή του διάσταση.

Πληροφορίες

Παντελής Διαμαντίδης (σύνθεση/ ερμηνεία), μαζί με την Kristia Michael (φωνητικά): «Ground Studies for Pilots – Bluets», Τρίτη 23 Δεκεμβρίου, ώρα 8:30 μ.μ. Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας.

Εισιτήρια από την ιστοσελίδα more.com και το ταμείο του Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας (Δευτέρα - Παρασκευή 10:00-13:00).

* Η παράσταση περιλαμβάνει στροβοσκοπικά φώτα.