Γράφει ο Νίκος Βατόπουλος

Παρά τις αντίθετες και δυσοίωνες προβλέψεις, έφτασαν και πάλι με το ταχυδρομείο κάποιες χριστουγεννιάτικες κάρτες, όχι πολλές πάντως, αλλά τόσες ώστε να δώσουν χαρά. Γιατί οι κάρτες με το ταχυδρομείο είναι άλλης κατηγορίας ευχές, δείχνουν φροντίδα και προσωπικό κύρος. Είναι βέβαια μια συνήθεια που τελειώνει… Ποιος όμως θα τυπώσει τις ηλεκτρονικές ευχές και να τις βάλει κάτω από το δέντρο; Εστω… Οσο υπάρχουν άνθρωποι με γούστο και με αισθήματα, θα στέλνουν έστω και μία κάρτα τον χρόνο.

Τα περασμένα χρόνια βέβαια, πέρα από τους ιδιώτες, κάθε οργανισμός, σύλλογος, μουσείο, εταιρεία συνδεόταν με την επιλογή της κάρτας για να εκπέμψει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό και να στείλει ένα μήνυμα ισχύος, καλαισθησίας και αλληλεγγύης. Ηταν ένα έθιμο που μας πηγαίνει πίσω στον χρόνο, στα πρώτα χρόνια της βικτωριανής περιόδου.

Συλλογή

Αναγνωρίζεται διεθνώς πως η πρώτη χριστουγεννιάτικη κάρτα εστάλη το έτος 1843 στην Αγγλία. Η πρωτότυπη κάρτα διασώζεται και ανήκει στις συλλογές του Μουσείου Βικτόρια και Αλμπερτ στο Λονδίνο. Σε αυτό το σημαντικό βρετανικό μουσείο υπάρχει ειδική συλλογή ευχετηρίων καρτών, ένα εθνικό αποθετήριο για περίπου 30.000 κάρτες με ευχές διαφόρων κατηγοριών, από τις οποίες περίπου οι μισές συνδέονται με τα Χριστούγεννα.

Και εκείνη η πρώτη κάρτα του 1843 είχε αποστολέα τον Χένρι Κόουλ, ιδρυτή και πρώτο διευθυντή του Μουσείου Βικτόρια και Αλμπερτ. Ηταν μια σύνθεση με κεντρικό θέμα ένα γιορτινό τραπέζι και πρωταγωνιστές τις τρεις γενιές της οικογενείας Κόουλ. Ηταν έργο του ζωγράφου και εικονογράφου Τζον Κάλκοτ Χόρσλι (1817-1903).

Ενιαίο τέλος

Ο Χένρι Κόουλ (1808-1882) ήταν μια πολυδιάστατη προσωπικότητα στη δημόσια διοίκηση, παιδαγωγός, εφευρέτης και επιδραστικός στην αναμόρφωση των ταχυδρομικών υπηρεσιών. Επέτυχε την καθιέρωση ενιαίου ταχυδρομικού τέλους (μία πένα) για τις ευχές σε επισκεπτήρια και διακοσμημένες κάρτες. Δεν είχε ακόμη καθιερωθεί η καρτ ποστάλ ή οι δίπτυχες ευχετήριες κάρτες, που υπήρξαν καινοτομίες και νεωτερισμοί της ύστερης βικτωριανής περίοδου, με την ανάπτυξη της τυποτεχνίας, της χρωμολιθογραφίας και σταδιακά της φωτογραφίας.

Λέγεται πως ο ίδιος ο Κόουλ ζήτησε από τον φίλο του, καλλιτέχνη, Τζον Κάλκοτ Χόρσλι να σχεδιάσει κάτι που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μια λύση για τον σωρό της αναπάντητης αλληλογραφίας. Η τυπωμένη σε πολλά αντίτυπα κάρτα έλυνε πολλά θέματα χρόνου και ευρηματικότητας, καθώς γεννούσε μια νέα αγορά, έναν νέο τομέα εμπορικής δραστηριότητας.

Ματιές στον κόσμο

NORDNORSK KUNSTMUSEUM

ΝΟΡΒΗΓΙΑ

Αντελστέεν Νόρμαν

Στη βόρεια Νορβηγία, στην πόλη Μπόντο, όπου βρίσκεται το τοπικό Μουσείο Τέχνης, εγκαινιάστηκε η έκθεση που φέρνει στο προσκήνιο τον ζωγράφο Αντελστέεν Νόρμαν (1848-1918), σκαπανέα της νορβηγικής τοπιογραφίας. Η έκθεση τον αποκαλεί «ιμπρεσιονιστή του Βορρά». Αν και ο Νόρμαν έζησε για πολλά χρόνια στο Βερολίνο, ταυτίζεται με τη βαθύτερη φυσιογνωμία της Νορβηγίας και συνέβαλε στη διάδοση της πατρίδας του στο ευρύτερο ευρωπαϊκό κοινό.

NPG/ CODE NAST

ΛΟΝΔΙΝΟ

Σέσιλ Μπίτον

Ενας κόσμος από μόνος του, ο φωτογράφος Σέσιλ Μπίτον ταυτίστηκε από τη δεκαετία του ’20 έως τη δεκαετία του ’50 με τις σκηνογραφημένες δημιουργίες του από τον χώρο της μόδας, της βασιλικής οικογένειας και της ιδιαίτερης βρετανικότητας, δημιουργώντας εικόνες υψηλής αισθητικής που σφραγίζονται από την έντονη ιδιοσυγκρασία του. Η έκθεση στη Νάσιοναλ Πόρτρετ Γκάλερι επικεντρώνεται στη σχέση του με τη μόδα και ιδίως τη Vogue. Εως τις 11 Ιανουαρίου.

THE JOSEF AND ANNI ALBERS FOUNDATION

ΒΕΡΝΗ

Ανι Αλμπερς

Από τις μεγάλες μορφές της τέχνης της υφαντικής, με τις επιρροές της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και του Μπάουχαους, η Ανι Αλμπερς (1899-1994), Γερμανοεβραία, με έργο στις ΗΠΑ, είναι η δημιουργός που κατέλυσε τα όρια παράδοσης και μοντερνισμού. Το πρώτο μεγάλο αφιέρωμα στο πολύπτυχο έργο της στην Ελβετία παρουσιάζεται στη Βέρνη, στο Κέντρο Πάουλ Κλέε, με αναφορές στη σχέση αρχιτεκτονικής και υφαντικής.

THE JOSEF AND ANNI ALBERS FOUNDATION

ΜΑΔΡΙΤΗ

Φόρος τιμής

Μια νέα πτέρυγα στο Μουσείο Πράδο αποτίει φόρο τιμής στην ιδρύτριά του, τη βασίλισσα Μαρία Ισαμπέλ ντε Μπραγκάνθα (1797-1818), δεύτερη σύζυγο του Φερδινάνδου Ζ΄. Ηταν μια εκκρεμότητα που αποκαθίσταται, καθώς η Μαρία Ισαμπέλ ντε Μπραγκάνθα, αν και πέθανε μόλις 21 ετών, υπήρξε φιλότεχνη και προστάτιδα των τεχνών. Στις δικές της ενέργειες οφείλουμε τη δημιουργία του Πράδο, που εγκαινιάστηκε ένα χρόνο μετά τον θάνατό της.

ERNST SCHEIDEGGER

ΕΛΒΕΤΙΑ

Αλμπέρτο Τζακομέτι

Στην γκαλερί Hauser & Wirth του Σεντ Μόριτς παρουσιάζεται η έκθεση «Αλμπέρτο Τζακομέτι: πρόσωπα και τοπία οικειότητας». Είναι μια έκθεση αφιερωμένη στα πορτρέτα των κοντινών στον Τζακομέτι προσώπων και του αλπικού τοπίου, βαθιά συνδεδεμένου με τις μνήμες του. Με επιμελητή τον Τόμπια Μπέτσολα, η έκθεση συγκεντρώνει έργα ζωγραφικής, γλυπτά και σχέδια από το πιο οικείο περιβάλλον του Τζακομέτι, που αποκαλύπτουν την ψυχική σύνδεση με τα μοντέλα του.