Προτού στεγνώσει το μελάνι της απόφασης των ηγετών Κύπρου και Ελλάδας για επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών παραμέτρων του GSI και προτού τεθεί σε τροχιά υλοποίησης η επικαιροποίηση, η τοποθέτηση της Κομισιόν δημιουργεί νέα δεδομένα. Διά στόματος του επιτρόπου Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν η Κομισιόν δεν θεωρεί απαραίτητη μια νέα μελέτη από την οποία θα διαφανεί αν το ηλεκτρικό καλώδιο είναι οικονομικά βιώσιμο. Ο κ. Γιόργκενσεν με την τοποθέτηση αυτή ουσιαστικά απαντούσε στους ηγέτες Κύπρου και Ελλάδας και στα όσα αποφάσισαν στην κατ’ ιδίαν συνάντησή τους στις 12 Νοεμβρίου πριν την 3η Διακυβερνητική Σύνοδο Κύπρου - Ελλάδας. «Τα νέα δεδομένα καθιστούν ακόμα πιο βαρύνουσα την προστιθέμενη αξία έργων διασυνδεσιμότητας που ήδη προωθούμε. Είναι έργα με εθνική διάσταση. Αλλά και έργα με ένα ευρύτερο γεωπολιτικό αποτύπωμα. Προχωράμε στην άμεση επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών παραμέτρων του έργου του καλωδίου διασύνδεσης, ώστε δυνητικά να ενισχυθεί από την είσοδο νέων ισχυρών επενδυτών», συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός της Ελλάδας. Τοποθέτηση που στην ουσία εκτόνωσε το κλίμα που είχε δημιουργηθεί από τις τοποθετήσεις του υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού, αλλά και τη σκληρή αντίδραση του Προέδρου της Δημοκρατίας σε επιστολή του ΑΔΜΗΕ προς τη ΡΑΕΚ.

Η θέση της Κομισιόν

Η τοποθέτηση Γιόργκενσεν αποκτά ξεχωριστή σημασία αν ληφθεί υπόψη πως η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης είναι υπό τη σκέπη της Ε.Ε. και χρηματοδοτείται με €657 εκατ. Ο κ. Γιόργκενσεν, απαντώντας σε ερώτηση του ευρωβουλευτή Μιχάλη Χατζηπαντέλα για το ενδεχόμενο εκπόνησης νέας ανάλυσης κόστους-οφέλους, επεσήμανε ότι η σχετική διαδικασία έχει ήδη ολοκληρωθεί στο πλαίσιο της ένταξης του έργου στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI). Όπως υπογράμμισε, η έγκριση του GSI επιβεβαιώνει ότι τα οφέλη του έργου υπερτερούν του κόστους. Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος αναφερόταν σε μελέτη του 2016 ξεκαθαρίζοντας πως για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η ολοκλήρωση του GSI αποτελεί κομβική προτεραιότητα καθώς ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια, τη διασυνδεσιμότητα και την ικανότητα μεταφοράς καθαρής ευρωπαϊκής ενέργειας. Η Κομισιόν ξεκαθάρισε επίσης ότι η πολιτική βούληση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την ολοκλήρωση του GSI παραμένει σταθερή, ισχυρή και απολύτως αδιαμφισβήτητη.

Τι μέλλει γενέσθαι

Υπό τις περιστάσεις άγνωστη παραμένει η τύχη της επικαιροποίησης των οικονομοτεχνικών παραμέτρων του έργου του καλωδίου. Στην Αθήνα πηγές που ρωτήθηκαν από την «Κ» δήλωσαν άγνοια για την υλοποίηση της απόφασης των Χριστοδουλίδη-Μητσοτάκη. Ανάλογη ήταν η αντίδραση και στη Λευκωσία. Η εξέλιξη αυτή και τα δεδομένα που έχουν προκύψει ενισχύσουν τις απόψεις εκείνες που υποστηρίζουν ότι η επικαιροποίηση αποσκοπούσε στην αγορά χρόνου από τους ηγέτες των δυο χωρών και εκτόνωση της δημόσιας εικόνας που είχε δημιουργηθεί με τις αντιφατικές τοποθετήσεις κυβερνητικών αξιωματούχων των δυο χωρών. Μια ένδειξη για το μέλλον του ενεργειακού έργου ενδεχομένως να δίνουν τοποθετήσεις κυβερνητικών αξιωματούχων στην Αθήνα. Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, αναφερόμενος στις τελευταίες εξελίξεις, στην ουσία υποστήριξε πως το ηλεκτρικό καλώδιο Κύπρου-Κρήτης θα λάβει νέα μορφή ενταγμένο στον εμπορικό δρόμο, τον ΙΜΕC. Μάλιστα αναφέρθηκε σε μια διασύνδεση Κύπρου-Ισραήλ και Ισραήλ-αραβικού κόσμου-Ινδίας, που κατά τον Έλληνα κυβερνητικό αξιωματούχο θα έχει μέγιστα οφέλη για την Ελλάδα. «Αν λοιπόν ενισχύσουμε τις διασυνδέσεις μας στην περιοχή, στην Ανατολική Μεσόγειο, η Ινδία βλέπει αυτό τον δρόμο ως τον πιο ασφαλή και σταθερό για να έρθουν τα προϊόντα της. Και αν έρθουν τα προϊόντα, αυτό σημαίνει πολύ μεγάλη ανάπτυξη για τη χώρα μας, για τα λιμάνια μας, για μια σειρά νέων θέσεων εργασίας, γιατί η Ινδία έχει έναν παραγόμενο πλούτο, ο οποίος θα διοχετευθεί στην Ευρώπη και μέσω της Ελλάδας, όχι ανταγωνιστικά με την Ιταλία και τη Γαλλία».

Η Λευκωσία

Στην κυπριακή πρωτεύουσα οι δημόσιοι τόνοι για το καλώδιο έχουν υποχωρήσει σημαντικά μετά την απόφαση για επικαιροποίηση των οικονομικών δεδομένων. Άγνωστο παραμένει αν η Λευκωσία έχει καταβάλει στον ΑΔΜΗΕ τα €25 εκατ. που αποτελούν την πρώτη δόση για την ανάκτηση εξόδων του καλωδίου. Το βάρος διαχείρισης του ενεργειακού έργου πέφτει στους ώμους του νέου υπουργού Ενέργειας Μιχάλη Δαμιανού, ο οποίος πολύ σύντομα θα βρεθεί ενώπιον σημαντικών αποφάσεων. Ωστόσο, αυτό που προκαλεί ερωτηματικά είναι τι θα πράξει εάν βρεθεί ενώπιον νέων ενστάσεων του υπουργού Οικονομικών. Η απομάκρυνση του Γιώργου Παπαναστασίου από το υπουργείο Ενέργειας και η παραμονή του Μάκη Κεραυνού στο υπουργείο Οικονομικών ξεκαθάρισε το σκηνικό στη Λευκωσία αναφορικά με τη στάση του Προεδρικού έναντι των απόψεων του ΥΠΟΙΚ, που θέλουν το ηλεκτρικό καλώδιο να μην είναι οικονομικά βιώσιμο.

Το έργο

Μέσα στο σκηνικό που έχει διαμορφωθεί ενδιαφέρον παρουσιάζει η αντίδραση παραγόντων του έργου στο κατασκευαστικό κομμάτι. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Φιλελεύθερος, η εταιρεία που έχει αναλάβει την κατασκευή του καλωδίου, NEXANS, καθώς και τις έρευνες για πόντισή του, φαίνεται να προχώρησε σε πάγωμα προκήρυξης διαγωνισμών για αγορά υπηρεσιών. Η εταιρεία επικαλείται επαναξιολόγηση του έργου, προφανώς στο πνεύμα της απόφασης Χριστοδουλίδη-Μητσοτάκη, και η απόφαση να παγώσει διαγωνισμούς δεν συνιστά ακύρωση του έργου.