Η ανακύκλωση μπαταριών δεν είναι ακόμα μία «πράσινη» τάση. Είναι ασπίδα για την υγεία, το περιβάλλον και την επόμενη γενιά. Με πάνω από 1.000 τόνους μπαταριών να έχουν συλλεχθεί από το 2007, ένα δίκτυο 6.000 σημείων συλλογής και στρατηγική που επενδύει στην εκπαίδευση, στην αξιοπιστία και στη διαφάνεια, η Α.Φ.Η.Σ. Κύπρου μετατρέπει μια μικρή καθημερινή πράξη σε κίνηση με τεράστιο αντίκτυπο. Η Marketing & Public Relations Officer της Α.Φ.Η.Σ. Κύπρου, Έλενα Βιολάρη, μιλάει για τις προκλήσεις, τη δυσπιστία που σταδιακά υποχωρεί, και την ανακύκλωση που από μια «καλή συνήθεια» μετατρέπεται σε κοινωνικό αντανακλαστικό με σημαντικό αντίκτυπο.

- Κυρία Βιολάρη, ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Γιατί είναι τόσο κρίσιμη σήμερα η ανακύκλωση μπαταριών;

- Η ανακύκλωση των μπαταριών δεν είναι μια τυπική «πράσινη» συνήθεια, απλά για να λέμε ότι κάνουμε ανακύκλωση. Είναι πρωτίστως ζήτημα δημόσιας υγείας και περιβαλλοντικής προστασίας. Εάν μια μπαταρία καταλήξει στα σκουπίδια, οι τοξικές ουσίες που περιέχει - κυρίως βαρέα μέταλλα - διαρρέουν στο έδαφος. Από εκεί περνούν στον υδροφόρο ορίζοντα, μετά στις καλλιέργειες και εν τέλει στον άνθρωπο μέσω της τροφικής αλυσίδας. Το πρόβλημα δεν είναι στιγμιαίο αλλά συσσωρευτικό. Τα βαρέα μέταλλα δεν διαλύονται εύκολα από τον οργανισμό· συσσωρεύονται στους ιστούς, κάτι που ονομάζουμε βιοσυσσώρευση, και όταν ξεπεραστεί ένα όριο, εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Η επιστημονική κοινότητα τα συνδέει με νευρολογικές και αιματολογικές διαταραχές, νεφρική δυσλειτουργία, ακόμη και καρκινογενέσεις. Άρα, όταν ανακυκλώνουμε μπαταρίες, δεν κάνουμε απλώς μια οικολογική επιλογή. Κυρίως προστατεύουμε το έδαφος, το νερό και την υγεία μας. Επίσης εξοικονομούμε πρώτες ύλες που διαφορετικά θα εξορύσσονταν ξανά, περιορίζουμε τον όγκο απορριμμάτων στις χωματερές και μειώνουμε την ενεργειακή σπατάλη. Είναι μια μικρή κίνηση με τεράστιο οικολογικό και κοινωνικό αποτύπωμα.

- Ποιος είναι ο ρόλος της Α.Φ.Η.Σ. Κύπρου σε αυτή τη διαδικασία; Πώς ακριβώς λειτουργεί η ανακύκλωση των μπαταριών;

- Η Α.Φ.Η.Σ. ιδρύθηκε το 2007 με πρωτοβουλία του ΚΕΒΕ, ώστε να καλύψει τη νομική υποχρέωση των εισαγωγέων και επιχειρήσεων που διαθέτουν μπαταρίες στην κυπριακή αγορά, βάσει ευρωπαϊκών οδηγιών. Ο ρόλος μας είναι να αναλαμβάνουμε για λογαριασμό τους την ορθή, περιβαλλοντικά ασφαλή διαχείριση των χρησιμοποιημένων μπαταριών - συγκεκριμένα των φορητών μπαταριών ξηρού τύπου μέχρι 2 κιλά, επαναφορτιζόμενων ή μίας χρήσης. Στην πράξη, συλλέγουμε τις μπαταρίες από όλη την Κύπρο, τις μεταφέρουμε σε αδειοδοτημένη μονάδα στο νησί για προσωρινή διαλογή και αποθήκευση και, μόλις συγκεντρωθεί επαρκής ποσότητα, εξάγονται σε πιστοποιημένη μονάδα στην Ελλάδα. Εκεί, μέσα από εξειδικευμένες διαδικασίες, ανακτώνται πολύτιμα υλικά που μπορούν να επανενταχθούν στην παραγωγή νέων μπαταριών ή άλλων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών προϊόντων. Αυτό είναι το κυκλικό μοντέλο στην πράξη: τίποτα δεν πάει χαμένο, όλα ξαναμπαίνουν στην αλυσίδα.

- Πόσα σημεία συλλογής μπαταριών υπάρχουν σήμερα στην Κύπρο; Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πλάνο για το πώς επιλέγονται αυτά τα σημεία;

- Επιλέγουμε χώρους όπου ο πολίτης περνά καθημερινά. Δεν θέλουμε να του δυσκολεύουμε τη ζωή. Θέλουμε την ανακύκλωση στην καθημερινότητά του, στον δρόμο του, το γυμναστήριο, το σούπερ μάρκετ, τη δουλειά του. Με μια απλή κίνηση - να πάρεις μαζί σου τις μπαταρίες όταν φεύγεις από το σπίτι - έχεις ήδη κάνει τη διαφορά. Παράλληλα, οποιαδήποτε επιχείρηση μπορεί να φιλοξενήσει κάδο με ελάχιστο κόστος, εάν θέλει να ενισχύσει ενεργά αυτή την αλυσίδα ευθύνης.

- Πόσο εύκολη είναι σήμερα η πρόσβαση των πολιτών σε σημεία συλλογής;

- Πλέον, πολύ εύκολη. Έχουμε ξεπεράσει τα 6.000 σημεία συλλογής σε όλη την Κύπρο - σε υπεραγορές, περίπτερα, σχολεία, δημόσια κτίρια, στρατόπεδα, εταιρείες, κοινότητες. Παντού. Κάποιο σίγουρα βρίσκεται στον δρόμο σας.

- Πόσες μπαταρίες έχουν συλλεχθεί από την ίδρυση της Α.Φ.Η.Σ. Κύπρου μέχρι σήμερα;

- Η εικόνα είναι πραγματικά ενθαρρυντική. Από την ίδρυση της Α.Φ.Η.Σ. μέχρι σήμερα, έχουμε συλλέξει περίπου 1.003.445 κιλά μπαταριών - χίλιους τόνους υλικού που δεν κατέληξε στη γη, στο νερό και τελικά στον άνθρωπο. Είναι ένας αριθμός που δείχνει προσπάθεια, μια δυναμική και την εξέλιξη κουλτούρας. Και είμαστε πολύ περήφανοι που συμβάλλουμε σ’ αυτή την αλλαγή νοοτροπίας.

- Πώς αξιολογείτε τη συμμετοχή πολιτών και επιχειρήσεων; Υπάρχει ωριμότητα σήμερα σε σχέση με πριν;

- Η διαφορά σε σχέση με μια δεκαετία πριν είναι πολύ μεγάλη. Η συμμετοχή αυξάνεται σταθερά, ο κόσμος είναι πιο ευαισθητοποιημένος, πιο ενημερωμένος και πιο δεκτικός. Υπάρχει ενδιαφέρον και διάθεση, και αυτό φαίνεται και από τις επιχειρήσεις που εντάσσονται στο δίκτυό μας. Φυσικά, η περιβαλλοντική κουλτούρα δεν χτίζεται από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά πλέον βλέπουμε ότι δεν μιλάμε στο κενό, υπάρχει ακροατήριο και συχνά υπάρχει κατανόηση.

- Υπάρχουν εμπόδια σε αυτή την προσπάθεια;

- Το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η δυσπιστία. Κάποιοι ρωτούν «πού πάνε οι μπαταρίες τελικά; ανακυκλώνονται όντως; τι γίνεται μετά;». Και το θεωρώ απολύτως φυσιολογικό και υγιές να ρωτάει κανείς. Η αλήθεια είναι ότι στην Κύπρο δεν υπάρχει ακόμη μονάδα επεξεργασίας μπαταριών, γι’ αυτό και οι ποσότητες στέλνονται στο εξωτερικό. Αυτό όμως που εγγυάται η Α.Φ.Η.Σ. είναι διαφάνεια και αξιοπιστία: οι μπαταρίες πηγαίνουν αποκλειστικά σε πιστοποιημένες, ευρωπαϊκών προδιαγραφών μονάδες. Ξέρουμε ακριβώς τη διαδρομή, παρακολουθούμε τη διαδικασία, τηρούμε πρωτόκολλα. Χρειάζεται χρόνος για να εδραιωθεί αυτή η εμπιστοσύνη, ειδικά για μια διαδικασία με μεγάλο μέρος της να συμβαίνει εκτός Κύπρου, αλλά σταδιακά χτίζεται αυτή τη σχέση. Είμαστε αρκετά αισιόδοξοι γι’ αυτό.

- Ποια είναι η επόμενη μέρα για την Α.Φ.Η.Σ.; Πού επενδύετε περισσότερο;

- Επενδύουμε σταθερά στην εκπαίδευση, στην παρουσία και στη συνέπεια. Ενισχύουμε συνεχώς την ψηφιακή μας παρουσία, παράγουμε περιεχόμενο που ενημερώνει χωρίς να κουράζει, ακούμε το feedback και προσαρμοζόμαστε. Βγαίνουμε περισσότερο στην κοινωνία, με δράσεις και εκδηλώσεις, θέλοντας να κάνουμε την ανακύκλωση μέρος της καθημερινότητας, όχι μια αποσπασματική πράξη. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στα παιδιά και τους νέους. Συνεργαζόμαστε με σχολεία, κάνουμε διαδραστικές παρουσιάσεις, εκπαιδευτικά παιχνίδια, δημιουργούμε οπτικό υλικό, γιατί η πραγματική αλλαγή ξεκινά από τις μικρές ηλικίες. Αν ένα παιδί μάθει σήμερα ότι μια μπαταρία δεν πρέπει να πετιέται στα σκουπίδια και να ανακυκλώνεται μέχρι να ενηλικιωθεί θα έχει εμπεδωθεί σε βαθμό που δεν θα διανοείται καν άλλη επιλογή. Θα έχει γίνει βίωμα, θα περάσει πλέον στην κουλτούρα του. Κι εμείς με τη σειρά μας θα είμαστε εδώ να υπενθυμίζουμε, με συνέπεια αλλά και δημιουργικό τρόπο, ότι κάθε μπαταρία μετράει.