Ο 34χρονος δημοκρατικός σοσιαλιστής, Ζοράν Μαμντάνι, εξελέγη δήμαρχος της Νέας Υόρκης μετά από μια εκστρατεία, κατά την οποία κινητοποίησε νέους και πολιτικά «αποστασιοποιημένους» ψηφοφόρους, διευρύνοντας το ήδη ποικιλόμορφο εκλογικό σώμα της πόλης.

Ο Μαμντάνι σημείωσε ιστορική νίκη στη χθεσινή αναμέτρηση, κερδίζοντας τον πρώην κυβερνήτη της Νέας Υόρκης, Αντριου Κουόμο – τον οποίο είχε ήδη νικήσει και στις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών τον Ιούνιο – , καθώς και τον υποψήφιο τω Ρεπουμπλικανών, Κέρτις Σλίβα.

Τονίζεται ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, σφοδρός επικριτής του Μαμντάνι, εξέφρασε την τελευταία στιγμή την υποστήριξή του στον Κουόμο την παραμονή των εκλογών.

Σύμφωνα με την Washington Post, ο Μαμντάνι κατάφερε να αναδυθεί χάρη στην ισχυρή σύνδεσή του με τους ψηφοφόρους, σε μία πόλη έντονα προσκείμενη προς τους Δημοκρατικούς. Τον βοήθησε, επίσης, η έξυπνη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και, πάνω από όλα, η δέσμευσή του να κάνει την πόλη πιο προσβάσιμη οικονομικά με πολιτικές όπως η υγειονομική περίθαλψη για όλα τα παιδιά και τα δωρεάν λεωφορεία, σχέδια που σκοπεύει να χρηματοδοτήσει εν μέρει φορολογώντας τα εύρωστα στρώματα.

Σημειώνεται μάλιστα ότι ο Μαμντάνι πρόκειται να γίνει ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος της Νέας Υόρκης, μιας πόλης της οποίας η ιστορία διαμορφώθηκε από μετανάστες. Πολλοί εξ αυτών έχουν αντιταχθεί έντονα σε πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ.

Πλέον, ο Μαμντάνι καλείται να κάνει τη φιλόδοξη ατζέντα του πράξη. Για να το καταφέρει αυτό, θα χρειαστεί εν μέρει τη στήριξη της νομοθετικής εξουσίας της πολιτείας και ενός πιο μετριοπαθούς κυβερνήτη. Αναμένεται επίσης να βρεθεί αντιμέτωπος με επιθέσεις από τον Τραμπ, ο οποίος έχει προειδοποιήσει με περικοπές στην ομοσπονδιακή χρηματοδότηση του «Μεγάλου Μήλου».

Επιπλέον, ο 34χρονος καλείται να διαχειριστεί και τη «συνύπαρξη» με ένα Δημοκρατικό Κόμμα που είναι διχασμένο σχετικά με το αν η αριστερή πολιτική του θα επιβαρύνει την κεντρώα βάση του κόμματος.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις;

Κατά την ορκωμοσία του, την 1η Ιανουαρίου, ο Μαμντάνι θα αναλάβει τη διοίκηση μιας πόλης με προϋπολογισμό περίπου 116 δισ. δολαρίων, ένα εργατικό δυναμικό περισσότερων από 300.000 ανθρώπων και πληθυσμό άνω των 8 εκατομμυρίων.

Οπως αναφέρουν αναλυτές και ειδικοί, το μέγεθος του καθήκοντος ηγεσίας της μεγαλύτερης πόλης των ΗΠΑ συνιστά από μόνο του μια μεγάλη πρόκληση για τον Μαμντάνι, ο οποίος ανέρχεται στο εν λόγω αξίωμα με περιορισμένη εμπειρία σε θέματα διακυβέρνησης, καθώς έχει υπηρετήσει μόλις τέσσερις χρόνια ως μέλος της Συνέλευσης της Πολιτείας της Νέας Υόρκης.

Κάποιες από τις πιο χαρακτηριστικές του προτάσεις περιλαμβάνουν: το «πάγωμα» του κόστους των ενοικίων για κάποιους Νεοϋορκέζους, δωρεάν μετακινήσεις με λεωφορεία, ιατρική περίθαλψη για όλα τα παιδιά και αύξηση του κατώτατου ωρομισθίου από 16,50 σε 30 δολάρια έως το 2030. Επιπλέον, έχει δεσμευτεί για τη δημιουργία παντοπωλείων που θα ανήκουν στην πολιτεία και θα κάνουν αγοραπωλησίες σε τιμές χονδρικής.

Ο Μαμντάνι δεν μπορεί, όμως, να καταφέρει τα παραπάνω μόνος του.

Αρκετές από τις προτάσεις του απαιτούν τη στήριξη της Δημοκρατικής κυβερνήτριας Κάθι Χότσουλ, καθώς και της νομοθετικής εξουσίας αλλά και του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης. Επιπλέον, για να βρει τρόπο να χρηματοδοτήσει αυτά τα σχέδια, θα χρειαστεί προσωπικό που να μπορεί να υλοποιήσει τις πολιτικές του καθώς και την αποδοχή επιχειρήσεων, μη κερδοσκοπικών οργανισμών και πολιτικών αξιωματούχων τόσο σε επίπεδο δημοτικό, όσο και πολιτειακό.

Ο Μαμντάνι θα δεχθεί επίσης πίεση ώστε να αποδείξει γρήγορα πως μπορεί να συνεργαστεί τόσο με την κυβερνήτη όσο και με τη νομοθετική εξουσία ώστε να υλοποιήσει τις υποσχέσεις του, αναφέρει ο Μπέιζιλ Σμικλ, στρατηγικός αναλυτής των Δημοκρατικών ο οποίος στο παρελθόν διετέλεσε εκτελεστικός διευθυντής του Δημοκρατικού Κόμματος στην πολιτεία της Νέας Υόρκης.

Πώς θα αντιδράσει ο Τραμπ;

Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει απειλήσει επανειλημμένα ότι θα προβεί σε περικοπές στην ομοσπονδιακή χρηματοδότηση της Νέας Υόρκης, στην περιπτωση εκλογής του Μαμντάνι, ισχυριζόμενος ότι ο 34χρονος «θέλει να καταστρέψει» την πόλη. Ο Τραμπ, ο οποίος έχει στοχοποιήσει πόλεις των Δημοκρατικών, έχει χαρακτηρίσει μάλιστα τον Μαμντάνι «κομμουνιστή».

Ο λειτουργικός προϋπολογισμός της Νέας Υόρκης εξαρτάται από 7,4 δισεκατομμύρια δολάρια ομοσπονδιακής χρηματοδότησης για το οικονομικό έτος 2026, ποσό που αντιστοιχεί στο 6,4% των συνολικών δαπανών, σύμφωνα με έκθεση του ελεγκτή της πολιτείας, η οποία δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο.

Οι αξιωματούχοι της πόλης προετοιμάζονταν για περικοπές από την κυβέρνηση Τραμπ ήδη πριν κερδίσει ο Μαμντάνι τις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών τον Ιούνιο. Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη «παγώσει» 18 δισ. δολάρια σε δαπάνες για υποδομές στη Νέα Υόρκη, στο πλαίσιο ευρύτερων περικοπών που είχαν τεράστιο αντίκτυπο στις μεγάλες πόλεις.

Σύμφωνα με τον αμερικανικό Τύπο, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, πιστεύεται πως μερίδα των Δημοκρατικών θα διατηρήσει στάση επιφυλακής απέναντι στον Μαμντάνι, παρακολουθώντας τον τρόπο που θα χειριστεί τα πιο ακανθώδη ζητήματα – όπως το παλαιστινιακό – Φωτ.: REUTERS/Jenna Zucker

Ο Μαμντάνι, από την πλευρά του, έχει δεσμευτεί να δώσει μάχη κατά του Τραμπ «σε κάθε του βήμα», επιμένοντας ότι πολύ συχνά οι δηλώσεις του προέδρου αντιμετωπίζονται «σαν να είναι νόμος». Εφερε μάλιστα ως παράδειγμα πόλεις στην Καλιφόρνια, όπου οι τοπικοί ηγέτες συνεργάστηκαν για να αντισταθούν στις προσπάθειες του Τραμπ να παρακρατήσει την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση και να αναπτύξει δυνάμεις της Εθνοφρουράς.

Παράλληλα, ο Μαμντάνι υποστηρίζει τη Γενική Εισαγγελέα της Νέας Υόρκης, Λετίσια Τζέιμς, η οποία έχει μηνύσει την κυβέρνηση Τραμπ και έχει ασκήσει έντονες πιέσεις για την καταπολέμηση των πολιτικών του Αμερικανού προέδρου. Η Τζέιμς, μακροχρόνια πολιτική αντίπαλος του Τραμπ, κατηγορήθηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης τον περασμένο μήνα ότι παραπλάνησε μια τράπεζα για να εξασφαλίσει ευνοϊκότερους όρους στεγαστικών δανείων. Η ίδια έχει δηλώσει αθώα.

Τυχόν περικοπές Τραμπ στη Νέα Υόρκη, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις πολύ πέρα από την πόλη, ενώ θα μπορούσαν να γυρίσουν μπούμερανγκ στον ίδιο τον Τραμπ. Οτιδήποτε θα έβλαπτε την οικονομία της πόλης, για παράδειγμα, θα είχε επιπτώσεις στις εκλογικές περιφέρειες του Κογκρέσου που περιβάλλουν τη Νέα Υόρκη – σε αρκετές από τις οποίες οι πολιτικές αναμετρήσεις είναι αμφίρροπες και θα μπορούσαν να επηρεάσουν ποιο κόμμα θα έχει τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων μετά τις ενδιάμεσες εκλογές του 2026.

Ποια η στάση των Δημοκρατικών;

Οι Δημοκρατικοί εμφανίζονται διχασμένοι ως προς το αν πρέπει να «χειροκροτήσουν» και να στηρίξουν τον Μαμντάνι – η άνοδος του οποίου τροφοδοτήθηκε από την επιτυχία του να συσπειρώσει τους νέους και τους απογοητευμένους ψηφοφόρους της Νέας Υόρκης.

Πολλοί επαίνεσαν την έμφαση που έδωσε στην πάταξη της ακρίβειας και τη χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης για την προσέλκυση των νέων ψηφοφόρων. Ωστόσο, ορισμένοι εξέφρασαν την ανησυχία τους πως η ανάδειξη ενός «δημοκρατικού σοσιαλιστή», όπως αυτοπροσδιορίζεται ο Μαμντάνι, θα επιφέρει πλήγμα στους μετριοπαθείς Δημοκρατικούς στις ενδιάμεσες εκλογές του 2026.

Ο Μαμντάνι, που γίνεται ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος μιας πόλης με τον μεγαλύτερο εβραϊκό και μουσουλμανικό πληθυσμό των ΗΠΑ, έχει επικριθεί σφοδρότατα για τις απόψεις του σχετικά με το Ισράηλ – η υποστήριξη του οποίου αποτελεί θέμα έντονου διχασμού μεταξύ των Δημοκρατικών.

Ο 34χρονος έχει αρνηθεί να τοποθετηθεί δημοσίως ως προς το δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ, έχει διαμηνύσει την πεποίθησή του πως διέπραξε γενοκτονία στη Γάζα, ενώ έχει προειδοποιήσει πως θα δώσει εντολή σύλληψης του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου, βάσει των κατηγοριών του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, στην περίπτωση που επισκεφτεί τη Νέα Υόρκη.

Ο ίδιος κέρδισε τη στήριξη πολλών από το δημοκρατικό στρατόπεδο, μεταξύ των οποίων ο γερουσιαστής του Βερμόντ, Μπέρνι Σάντερς και η βουλευτής της Νέας Υόρκης, Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ. Ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα είχε τηλεφωνήσει στον Μαμντάνι πριν από τις εκλογές, επαινώντας την εκστρατεία του.

Παρόλα αυτά, σε ένα γενικότερο πλαίσιο, τα υψηλόβαθμα στελέχη των Δημοκρατικών επιχείρησαν να κρατήσουν αποστάσεις από τον Μαμντάνι – με πολλούς από αυτούς να συρρέουν στο Νιου Τζέρσεϊ και τη Βιρτζίνια για να ενισχύσουν τους μετριοπαθείς υποψηφίους των Δημοκρατικών εκεί, αποφεύγοντας μια απροκάλυπτη στήριξή του.

Σύμφωνα με την Washington Post, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, πιστεύεται πως μερίδα των Δημοκρατικών θα παραμείνει επιφυλακτική απέναντι στον Μαμντάνι, παρακολουθώντας τον τρόπο που θα χειριστεί τα πιο ακανθώδη ζητήματα – όπως το παλαιστινιακό.

Οπως, πάντως, προβλέπει ο Σμικλ, η εκλογή του Μαμντάνι ίσως οδηγήσει σε μία στροφή προς τα αριστερά που ενδέχεται να απειλήσει το σημερινό καθεστώς των Δημοκρατικών.

«Όλοι προσπαθούμε να απαντήσουμε το εξής ερώτημα: Από πού προέρχεται η ενέργεια των Δημοκρατικών;», σημειώνει ο ίδιος. «Και αν προέρχεται από αυτούς τους ψηφοφόρους που προηγουμένως δεν είχαν σχέση με τον μηχανισμό του κόμματος, τότε το κόμμα θα πρέπει να βρει έναν τρόπο να τους προσελκύσει, αντί να τους απομακρύνει».

Παράλληλα, ο πρόεδρος Τραμπ και άλλοι Ρεπουμπλικάνοι έσπευσαν να παρουσιάσουν τον Μαμντάνι σαν το νέο πρόσωπο του Δημοκρατικού Κόμματος, προκειμένου να χαρακτηρίσουν τα μέλη του ως συλλήβδην ακροαριστερά.

Σύμφωνα, πάντως, με τον γερουσιαστή των Δημοκρατικών στην Αριζόνα, Ρούμπεν Γκαλέγκο, κάτι τέτοιο δεν συνιστά έκπληξη. Παρότι ο Μαμντάνι δεν εκπροσωπεί τους Δημοκρατικούς ως όλον, οι Ρεπουμπλικανοί θα προσπαθήσουν να ταυτίσουν τους Δημοκρατικούς με τον Μαμντάνι, προκειμένου να αποσπάσουν την προσοχή της αμερικανικής κοινής γνώμης από τις αποτυχίες (σ.σ.: ακρίβεια, μεταναστευτικό κ.τ.λ.) της κυβέρνησης Τραμπ.