Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι προωθεί εδώ και αρκετό καιρό ένα ειρηνευτικό σχέδιο δέκα σημείων, το οποίο έχει συζητήσει με τον Αμερικανό ομόλογό του, Τζο Μπάιντεν.

Παράλληλα ζητεί από τους παγκόσμιους ηγέτες τη σύγκληση μιας Συνόδου για την ειρήνη, που να βασίζεται σε αυτό, ζητώντας μάλιστα και τη στήριξη των G7 σε αυτή του την προσπάθεια.

Τι περιλαμβάνει όμως το ειρηνευτικό σχέδιο του Ζελένσκι και πώς αντιδρά σε αυτό η διεθνής κοινότητα;

Τα δέκα σημεία του σχεδίου

Ο Ζελένσκι ανακοίνωσε για πρώτη φορά αυτή την ειρηνευτική πρόταση στη Σύνοδο των G20 τον Νοέμβριο.

Το σχέδιο ζητεί τα εξής:

1. Ασφάλεια σε ό,τι αφορά τη ραδιενέργεια και τα πυρηνικά, εστιάζοντας στην προστασία του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, το οποίο βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή.
2. Επισιτιστική ασφάλεια, μέσω της διασφάλισης των εξαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία προς τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου.
3. Ενεργειακή ασφάλεια, κύριως μέσω της επιβολής πλαφόν στις τιμές των ρωσικών ενεργειακών πηγών, αλλά και μέσω της βοήθειας προς την Ουκρανία για την αποκατάσταση των ενεργειακών υποδομών της, οι μισές από τις οποίες έχουν πληγεί από τις ρωσικές επιθέσεις.
4. Απελευθέρωση όλων των κρατουμένων, συμπεριλαμβανομένων αιχμαλώτων πολέμου και παιδιών που απελαύνονται στη Ρωσία.
5. Αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας και την εκ νέου επιβεβαίωσή της από τη Ρωσία σύμφωνα με τον Χάρτη του ΟΗΕ, ο οποίος – σύμφωνα με τον Ζελένσκι – «δεν τίθεται σε διαπραγμάτευση».
6. Απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων και τερματισμό των εχθροπραξιών, καθώς και αποκατάσταση των κρατικών συνόρων της Ουκρανίας με τη Ρωσία.
7. Δικαιοσύνη, μέσω ενός ειδικού δικαστηρίου που θα ασκήσει διώξεις στη Ρωσία υπόλογη για εγκλήματα πολέμου.
8. Αποτροπή μιας οικολογικής καταστροφής και ανάδειξη της ανάγκης για προστασία του περιβάλλοντος, με έμφαση στην αποναρκοθέτηση και την αποκατάσταση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας νερού.
9. Την παρεμπόδιση μιας κλιμάκωσης των συγκρούσεων και την οικοδόμηση ενός μοντέλου ασφαλείας στον Ευρωατλαντικό χώρο, που να συμπεριλαμβάνει εγγυήσεις για την Ουκρανία.
10. Επιβεβαίωση του τερματισμού του πολέμου, συμπεριλαμβανομένου ενός εγγράφου που να φέρει την υπογραφή των εμπλεκόμενων μερών.

Η αντίδραση της Μόσχας και οι απειλές Λαβρόφ

Η Ρωσία έχει απορρίψει το σχέδιο Ζελένσκι, με τη Μόσχα να επαναλαμβάνει χθες Τρίτη ότι δεν θα εγκαταλείψει κανένα από τα εδάφη της Ουκρανίας που έθεσε υπό την κατοχή της, τα οποία αποτελούν περίπου το ένα πέμπτο της χώρας και η ρωσική πλευρά αναφέρει ότι τα έχει προσαρτήσει.

Επιπλέον, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ προειδοποίησε την Τρίτη ότι η Ουκρανία πρέπει να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της Μόσχας για «αποστρατιωτικοποίηση» και «αποναζιστικοποίηση» της χώρας, αλλιώς «ο ρωσικός στρατός θα λύσει το ζήτημα».

Ο Λαβρόφ κατηγόρησε επίσης τη Δύση ότι χρησιμοποιεί τον πόλεμο ως «Δούρειο Ίππο» για να αποδυναμώσει τη Ρωσία, προσθέτοντας ότι εξαρτάται από το Κίεβο και την Ουάσιγκτον πόσο θα διαρκέσει η σύγκρουση, η οποία ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου.

Επιφυλάξεις από Δύση και Ινδία

Ο Ζελένσκι βρίσκεται σε διπλωματικές επαφές με ηγέτες όπως ο Τζο Μπάιντεν, ο Εμανουέλ Μακρόν και ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, προκειμένου να τους παρουσιάσει το ειρηνευτικό του σχέδιο.

Οι δυτικές χώρες στηρίζουν τον ουκρανικό στρατό με πακέτα βοήθειας δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ κάποιες χώρες έχουν σπεύσει να βοηθήσουν το Κίεβο στην αποναρκοθέτηση περιοχών και την αποκατάσταση της λειτουργίας των ενεργειακών υποδομών που επλήγησαν από επιθέσεις.

Παρ’ όλα αυτά, τόσο η Δύση όσο και η Ινδία φαίνεται να αντιμετωπίζουν με επιφύλαξη το ειρηνευτικό σχέδιο Ζελένσκι καθώς και την πρότασή του για μια Παγκόσμια Σύνοδο.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ουκρανού προέδρου στην Ουάσιγκτον, ο Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι ο ίδιος και ο Ζελένσκι «έχουν ακριβώς το ίδιο όραμα» για την ειρήνη και οι ΗΠΑ δεσμεύονται στο να διασφαλίσουν ότι η Ουκρανία είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό της.

Μετά την παρουσίαση του σχεδίου του Ζελένσκι, ο Ναρέντρα Μόντι, του οποίου η κυβέρνηση δεν έχει καταδικάσει ξεκάθαρα τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, δήλωσε ότι «καλεί εκ νέου» σε άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών και τόνισε ότι η Ινδία θα στηρίξει οποιαδήποτε προσπάθεια για ειρήνευση.

Οι ηγέτες της G7 δήλωσαν ότι δεσμεύονται στην προσπάθεια επίτευξης ειρήνης στην Ουκρανία «σύμφωνα με τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ εκτίμησε, ωστόσο, ότι οι συγκρούσεις θα συνεχιστούν, προσθέτοντας ότι είναι πολύ μικρές οι πιθανότητες για ειρηνευτικές συνομιλίες στο άμεσο μέλλον.