Γράφει ο Σταύρος Ιωαννίδης

Με την αγορά νέων και μεταχειρισμένων μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter, η Τουρκία επιχειρεί όπως όπως να «συμμαζέψει» τον αεροπορικό της στόλο και να κλείσει την ψαλίδα με την Ελλάδα, δεδομένου ότι η χώρα μας διαθέτει σημαντική τεχνολογική υπεροχή. Κυρίως, όμως, φαίνεται πως επιδιώκει να καλύψει το τεράστιο κενό στις επιχειρησιακές δυνατότητες της πολεμικής της αεροπορίας που δημιουργείται εξαιτίας των αμερικανικών κυρώσεων, της γήρανσης και έλλειψης υποστήριξης του στόλου των F-16 και της επικείμενης απόσυρσης των F-4 Phantom.

Μία κρίσιμη λεπτομέρεια, η οποία θα κρίνει τον βαθμό ενίσχυσης της τουρκικής αεροπορίας, είναι η έκδοση των Eurofighter που θα αποκτήσει η Τουρκία. Η «Κ» επιχειρεί να ξεδιαλύνει τον «μύθο» γύρω από το ευρωπαϊκό μαχητικό, παρουσιάζοντας τις δυνατότητες των υποεκδόσεων Tranche 3A, Tranche 4 και Tranche 5 που φημολογείται ότι βρίσκονται στο «στόχαστρο» της Aγκυρας.

Τα Eurofighter του Κόλπου

Οι αναφορές στον τουρκικό Τύπο θέλουν την Aγκυρα να βολιδοσκοπεί την απόκτηση 12 έως 24 μεταχειρισμένων Eurofighter από το Κατάρ ή το Ομάν. Οι δύο αραβικές χώρες φαίνονται θετικές στο ενδεχόμενο δανεισμού ή πώλησης των μαχητικών τους στην Τουρκία, παρά το γεγονός ότι τα παρέλαβαν μόλις πριν από τρία χρόνια.

Ο λόγος που το Κατάρ και το Ομάν θέλουν να «ξεφορτωθούν» αεροσκάφη, είναι πιθανότατα η έκδοση Tranche 3A των Eurofighter που θεωρείται παρωχημένη σε σχέση με τους άλλους τύπους μαχητικών που διαθέτει το οπλοστάσιό τους αλλά και το μεγάλο κόστος υποστήριξης και χρήσης.

Η βασική διαφορά της Tranche 3A (εισήχθη σε υπηρεσία το 2009) σε σχέση με τις παλαιότερες εκδόσεις, είναι η εισαγωγή του ραντάρ ενεργητικής ηλεκτρονικής σάρωσης (AESA) Captor-E, με το οποίο το αεροσκάφος μπορεί να παρακολουθεί δεκάδες στόχους ταυτόχρονα, πετυχαίνοντας μεγαλύτερο πεδίο ορατότητας κατά σχεδόν 50% σε σχέση με τα συμβατικά ραντάρ που διαθέτουν τα τουρκικά F-16. Η έκδοση περιλαμβάνει σύστημα στόχευσης επί κάσκας (HMSS), σύστημα ζεύξης δεδομένων Link-16 για την επικοινωνία με άλλες φίλιες πλατφόρμες και σύμμορφες δεξαμενές καυσίμου ώστε να μεταφέρει περισσότερο καύσιμο χωρίς να δεσμεύονται σταθμοί ανάρτησης οπλισμού στις πτέρυγες και την άτρακτο του αεροσκάφους.

Tranche 4 και 5

Πληροφορίες, ωστόσο, θέλουν την Τουρκία να προχωρά στη συμπληρωματική παραγγελία 20+20 νέων Eurofighter Typhoon. Δεν έχουν διευκρινιστεί, όμως, σημαντικές λεπτομέρειες, όπως η έκδοση και επακόλουθα, οι χρόνοι παράδοσης. Σε αυτή τη φάση, το μοντέλο παραγωγής είναι της έκδοσης Tranche 4, με τη Γερμανία, όμως, να έχει ήδη προχωρήσει σε παραγγελία 20 μαχητικών της πιο σύγχρονης εκδοχής Tranche 5, τα οποία σχεδιάζεται να παραλάβει μεταξύ 2031 και 2034 έναντι 3,75 δισεκατομμυρίων ευρώ. Με δεδομένη τη δυνατότητα κατασκευής έως 14 αεροσκαφών ανά έτος, αν η Αγκυρα επιλέξει την πλέον σύγχρονη εκδοχή, ίσως χρειαστεί να περιμένει μέχρι τα μέσα της επόμενης δεκαετίας για να παραλάβει νέα μαχητικά.

Σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσε να επιλέξει την Tranche 4, ελπίζοντας ενδεχομένως σε συντομότερους χρόνους παράδοσης από μαχητικά που έχουν ήδη παραγγελθεί από άλλους πελάτες. Η συγκεκριμένη εκδοχή που αναμένεται να παραμείνει σε υπηρεσία μέχρι το 2060, διαθέτει νεότερη έκδοση του ραντάρ Captor-E, αναβαθμισμένα ηλεκτρονικά και αισθητήρες, βελτιωμένο σύστημα αυτοπροστασίας και πλήρη σουίτα ηλεκτρονικού πολέμου.

Η Tranche 5 θα διαθέτει εξελιγμένο ραντάρ, το Captor-E/ECRS Mk1 με αναβαθμισμένες δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου, νέα ηλεκτρονικά, ισχυρότερο υπολογιστή μάχης, ανασχεδιασμένο πιλοτήριο και ταχύτερο επεξεργαστή για τη σύντηξη των δεδομένων που συλλέγουν οι αισθητήρες του. Τα νέα μαχητικά θα είναι εφοδιασμένα με το σουηδικό σύστημα αυτοπροστασίας AREXIS και πιθανότατα θα μπορούν να φέρουν στρατηγικά όπλα, όπως τα βλήματα Taurus και οι πύραυλοι αντι-ραντάρ AARGM.

Πίεση χρόνου

Η Αγκυρα φαίνεται να ελπίζει ότι θα ενσωματώσει τα όπλα που κατασκευάζει η αμυντική της βιομηχανία, κάτι που με τα F-16 (πλην των παλαιότερων Block-30) είναι αδύνατο καθώς οι Αμερικανοί δεν δίνουν πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα του μαχητικού. Είναι δεδομένο, πάντως, πως οι Τούρκοι επιτελείς αισθάνονται την πίεση του χρόνου καθώς ο στόλος των F-16 αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα με τις διαθεσιμότητες. Aλλωστε, η συμφωνία με τις ΗΠΑ για νέα μαχητικά και κιτ αναβάθμισης δεν φαίνεται να προχωράει, ενώ σε λίγους μήνες αναμένεται να ξεκινήσει η απόσυρση των τουρκικών F-4 Phantom.

Οι συνθήκες αυτές δεν αφήνουν πολλά περιθώρια επιλογών στην Αγκυρα, με το Eurofighter να αποτελεί ενδεχομένως λύση «ανάγκης». Εξάλλου, πρόκειται για ένα μαχητικό με υψηλό κόστος πρόσκτησης και υποστήριξης. Σύμφωνα με πληροφορίες, το κόστος ανά μονάδα της έκδοσης Tranche 5 (για τη Γερμανία) ανέρχεται σε 218 εκατομμύρια, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης, ενώ το Κατάρ το 2024 ανακοίνωσε την πρόθεσή του για αγορά 12 Eurofighter έναντι 2,8 δισ. ευρώ, δηλαδή πάνω από 300 εκατομμύρια ανά μονάδα. Επιπλέον, το κόστος ανά ώρα πτήσης (ΚΩΠ) του Eurofighter υπολογίζεται ότι κυμαίνεται σε 60.000 ευρώ, όταν το αντίστοιχο ΚΩΠ ενός F-16 Viper δεν ξεπερνά τις 27.000 ευρώ.