Τον πέμπτο κατά σειρά πρωθυπουργό του σε διάστημα δύο ετών διόρισε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, επιλέγοντας για τον θώκο τον μέχρι χθες υπουργό Αμυνας Σεμπαστιάν Λεκορνί.

Ο 39χρονος Λεκορνί ανήκει στο κόμμα του Μακρόν (Renaissance), μια επιλογή που δεν επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις που ήθελαν τον Γάλλο πρόεδρο να διορίζει κάποια προσωπικότητα από τον χώρο της Κεντροαριστεράς, και συγκεκριμένα από το Σοσιαλιστικό Κόμμα.

Ο χαμηλών τόνων πρωθυπουργός, που έχει συζητηθεί και κατά το παρελθόν για το ανώτατο πόστο, είναι ο μοναδικός υπουργός που επέζησε των διαδοχικών ανασχηματισμών και πρόωρων εκλογών από την πρώτη εκλογή του Μακρόν το 2017 μέχρι σήμερα. Πρόσφατη δημοσκόπηση τον εμφανίζει να συγκεντρώνει το 17% στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων.

«Πέτυχε καλά στον κόσμο του Μακρόν. Διακρίνεται για την ικανότητα επιβίωσής του», ανέφερε πρόσφατα κυβερνητικός αξιωματούχος στο Politico. Ο 39χρονος Λεκορνί έχτισε το βιογραφικό του τα τελευταία επτά χρόνια και απέδειξε ότι είναι πιστός σύμμαχος του Μακρόν. Το πολιτικό ύφος του ταιριάζει με αυτό του προέδρου, με τους δύο άνδρες να διατηρούν στενές σχέσεις με τη γαλλική επαρχία και την πολιτική σκηνή της. Ο Λεκορνί συνεχίζει να διατηρεί την έδρα του στο δημοτικό συμβούλιο της γενέτειράς του στη Νορμανδία, όπου περνάει τα Σαββατοκύριακα.

Ταυτόχρονα επιμένει να διατηρεί χαμηλό προφίλ, αποκαλύπτοντας ελάχιστα για την προσωπική ζωή του και διατηρώντας προσωπείο συγκρατημένης σοβαρότητας. Ο ίδιος αρνείτο επίμονα ότι επιδιώκει την πρωθυπουργία. Σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις, όμως, ο Λεκορνί εμφανίζεται πιο φιλόδοξος, με την πολιτική πιάτσα και τον επιχειρηματικό κόσμο να τον θεωρούν ικανό κυβερνητικό στέλεχος.

«Αν να τον ρωτήσεις κάτι, θα διαπιστώσεις πόσο καλά ξέρει να μην απαντάει στην ερώτησή σου, δίνοντας την ίδια ώρα την εντύπωση ότι σε ακούει προσεκτικά. Είναι πολύ αποτελεσματικός σε αυτό», αποκάλυψε γερουσιαστής κόμματος της αντιπολίτευσης.

Η πολιτική σταδιοδρομία του Λεκορνί ξεκίνησε στα 19 του αφού διορίσθηκε ως ο νεότερος κοινοβουλευτικός βοηθός των Κεντροδεξιών Ρεπουμπλικανών.

Αφού εξασφάλισε την εμπιστοσύνη του Μακρόν και της πρώτης κυρίας, Μπριζίτ, ο Λεκορνί ανέλαβε ευαίσθητες αποστολές, όπως η διοργάνωση αμφιλεγόμενου δείπνου στο σπίτι του την άνοιξη με προσκεκλημένους τους ηγέτες της Ακροδεξιάς, Μαρίν Λεπέν και Ζορντάν Μπαρντελά.

Τη δημοτικότητα του Λεκορνί στο σύνολο σχεδόν του πολιτικού φάσματος ευνοεί το γεγονός ότι τα κόμματα της χώρας –με εξαίρεση την Αριστερά– ομονοούν στην ανάγκη αμυντικής θωράκισης της Γαλλίας απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα.

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022, ο Λεκορνί, που υπηρέτησε τη στρατιωτική θητεία του στη χωροφυλακή και παραμένει στην εφεδρεία του σώματος, έγινε το πρόσωπο της ανοικοδόμησης των ενόπλων δυνάμεων. Το 2023 προώθησε στην εθνοσυνέλευση νομοσχέδιο αμυντικού σχεδιασμού, με δαπάνες 413 δισ. ευρώ για την περίοδο 2024-2030.

Ο Γάλλος πρόεδρος έσπευσε να ορίσει τον διάδοχο του Φρανσουά Μπαϊρού πριν από τη σημερινή κινητοποίηση στα πρότυπα των «Κίτρινων Γιλέκων» και προτού αναχωρήσει για τη Νέα Υόρκη, όπου θα συμμετάσχει στην ετήσια Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Νωρίτερα η επικεφαλής του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού (RN) Μαρίν Λεπέν τον κάλεσε να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση προκηρύσσοντας πρόωρες βουλευτικές εκλογές και ο ηγέτης του αριστερού σχηματισμού «Ανυπότακτη Γαλλία» (LFI) Ζαν-Λικ Μελανσόν ζήτησε την παραίτηση του ίδιου του προέδρου. Και τα δύο ενδεχόμενα θεωρούνταν, όμως, εκτός πραγματικότητας, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση.

Oπως αναγνωρίζουν οι πάντες, το πρόβλημα δεν βρίσκεται στο πρόσωπο του πρωθυπουργού, αλλά στην αριθμητική. Με το κοινοβούλιο μοιρασμένο σε τρεις πολιτικές οικογένειες που δεν μπορούν να συνεννοηθούν (ούτε καν μεταξύ τους πολλές φορές), η εξασφάλιση μιας πλειοψηφίας που θα μπορέσει να περάσει έναν αντιδημοφιλή προϋπολογισμό λιτότητας για το 2026 ώστε να εξυγιανθούν τα δημόσια οικονομικά μοιάζει με άλυτη σπαζοκεφαλιά.

Οι πολλαπλές κρίσεις της προεδρίας Μακρόν

Η κρίση που πυροδοτήθηκε με την «πτώση» του πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού στις 8 Σεπτεμβρίου δεν είναι, βεβαίως, η πρώτη που αντιμετωπίζει η Γαλλία. Ηδη από την πρώτη θητεία του Εμανουέλ Μακρόν η χώρα έχει βιώσει μια σειρά από κοινωνικά και πολιτικά σοκ που έχουν αποδυναμώσει την κυριαρχία του κοινοβουλίου κι έχουν θέσει υπό σοβαρή αμφισβήτηση τη λειτουργικότητα της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας.

Το κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων» τον χειμώνα του 2018-2019 δεν απέτρεψε την επανεκλογή του Μακρόν τρία χρόνια αργότερα. Συνέβαλε όμως στο να φθαρεί η αποδοχή του, υπογραμμίζοντας την απουσία σύνδεσης με τμήματα της εργατικής και της μεσαίας τάξης που αντιμετώπιζαν ένα αυξανόμενο κόστος ζωής σε συνδυασμό με συρρικνούμενα εισοδήματα. Εδωσε δε ώθηση σε μια μαζική απαίτηση για άμεση δημοκρατία, αντικατοπτρίζοντας την πίστη πως το αντιπροσωπευτικό σύστημα δεν ωφελεί πλέον το συμφέρον των πολιτών.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, τα κοινωνικά κινήματα του 2023 που κατευθύνονταν ενάντια στην αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης ενέτειναν την απομόνωση του προέδρου. Τόσο πολιτικά όσο και κοινωνικά αυτή η αμφισβήτηση είχε σοβαρές επιπτώσεις. Αυτές φάνηκαν και στις εκλογές του 2024 που ακολούθησαν τη διάλυση του κοινοβουλίου και οι οποίες ήταν από κάθε άποψη ένα φιάσκο: όχι μόνο δεν προέκυψε πλειοψηφία, αλλά πολλοί ψηφοφόροι ένιωσαν προδομένοι καθώς είδαν την επιτυχία των κομμάτων που ψήφισαν να περιφρονείται.

Αυτό ίσχυε τόσο για όσους στήριξαν την Αριστερά όσο και για τους ψηφοφόρους της Εθνικής Συσπείρωσης (RN).

Το «μπλόκο»

Το κεφάλαιο που άνοιξε χθες φαίνεται πιο περίπλοκο από τα προηγούμενα, ιδίως επειδή οι δρόμοι αναμένεται να «μιλήσουν» δύο φορές μέσα σε λίγες ημέρες. Πρώτα, σήμερα, από το ετερογενές κίνημα «Bloquons Tout» (Να μπλοκάρουμε τα πάντα), το οποίο έχει κάποιες ομοιότητες με τα «Κίτρινα Γιλέκα». Αυτή τη φορά ο ηγέτης της ριζοσπαστικής Αριστεράς, Ζαν-Λικ Μελανσόν, προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο, κάνοντας λόγο για την «επανάσταση των πολιτών» που ονειρεύεται εδώ και καιρό.

Στη συνέχεια, η Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου έχει κηρυχθεί ημέρα δράσης από τα συνδικάτα, τα οποία ηγήθηκαν του αγώνα κατά της μεταρρύθμισης των συντάξεων και καταγγέλλουν την πρόταση προϋπολογισμού του Μπαϊρού. Κανείς δεν ξέρει τι θα αποφέρουν αυτές οι παράλληλες κινητοποιήσεις ή αν θα ενώσουν τις δυνάμεις τους. Αλλά ακόμα κι η πιθανότητα αυτή δημιουργεί μια ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα. Το ζήτημα του εθνικού χρέους (το οποίο έχει συσσωρευτεί εδώ και δεκαετίες και φτάνει πλέον στα 3,415 τρισ. ευρώ), που παρέμεινε στο παρασκήνιο κατά τη διάρκεια του κινήματος των «Κίτρινων Γιλέκων» και ελάχιστα αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης για τις συντάξεις, βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της προσοχής.

Η πιθανότητα εκλογών

Οι δημοσκοπήσεις που διεξήχθησαν το καλοκαίρι, μετά την ανακοίνωση του Μπαϊρού για ένα πρώτο βήμα προς μια περικοπή δαπανών ύψους 44 δισ. ευρώ το 2026, ήταν ομόφωνες: το σχέδιο προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, ειδικά για την προτεινόμενη κατάργηση δύο δημόσιων αργιών. Με στόχο τη χρηματοδότηση των αμυντικών δαπανών, το μέτρο θεωρήθηκε ιδιαίτερα άδικο για τους εργαζομένους. Το σύνθημα «Δουλέψτε περισσότερο για να κερδίσετε λιγότερα» συνόψισε το βάθος της δυσαρέσκειας.

Πλέον όλοι σκέφτονται το ενδεχόμενο διάλυσης της κυβέρνησης και προκήρυξης προεδρικών εκλογών. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, αυτό θα ωφελούσε το RN, χωρίς όμως να του εγγυάται απόλυτη πλειοψηφία. Αυτό αναγκάζει τη Δεξιά να αντιμετωπίσει τους δικούς της δαίμονες: Είναι έτοιμη να συνάψει μια συμφωνία;

Εν τω μεταξύ, οι υποστηρικτές των πρόωρων εκλογών δεν μπορούν να εγγυηθούν ότι αυτές θα αποκαταστήσουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία ή θα δώσουν νέα δυναμική, δεδομένου ότι η Εθνοσυνέλευση έχει κατακερματιστεί και εξακολουθεί να κυριαρχείται από τους δύο πιο ακραίους πόλους: το RN από τη μια πλευρά και τη ριζοσπαστική Αριστερά της Ανυπότακτης Γαλλίας (LFI) από την άλλη. Σε αυτό το κατεστραμμένο και ακυβέρνητο τοπίο, ο καθένας καλείται να αναλάβει τις ευθύνες του. Το παραμικρό λάθος βήμα μπορεί να αποβεί πολύ δαπανηρό.