Παναγιώτης Κούστας

Αδιαλείπτως από το 2019 και μετά την 1η Νοεμβρίου, η Μαράια Κάρεϊ κηρύττει στο Instagram την έναρξη της εορταστικής περιόδου (#MariahSZN) με ένα διαφορετικό κάθε φορά βίντεο, που πάντα απογειώνεται με την ενθουσιώδη, μελωδική και τσιριχτή προφορά του σλόγκαν «It’s time», το οποίο ακολουθείται από το ρεφρέν του All I want for Christmas is you, της αειθαλούς επιτυχίας της που κυκλοφόρησε το 1994. Έτσι έκανε και φέτος, διαφημίζοντας παράλληλα τη συνεργασία της με την αλυσίδα καλλυντικών Sephora – κατά την προσφιλή της συνήθεια να κεφαλαιοποιεί μέχρι τελευταίας… χιονονιφάδας το ότι είναι ο δεύτερος πιο διάσημος «χριστουγεννάνθρωπος» στον κόσμο, μετά τον Άγιο Βασίλη. Σε αντίθεση όμως με εκείνον, είναι αληθινή.

Έχει σάρκα, οστά, μυστικά και το άλμπουμ Here for it all να προωθήσει, που κυκλοφόρησε στα τέλη του Σεπτέμβρη. Γι’ αυτό και το λάιβ κονσέρτο της, που μεταδόθηκε ζωντανά μέσω του TikTok και του Apple Music από το Park MGM –παλαιότερα γνωστό ως «το Καζίνο του Μόντε Κάρλο στο Λας Βέγκας»– το περασμένο Σάββατο (13 Δεκεμβρίου), οπότε και ολοκληρώθηκαν οι εκεί εορταστικές της εμφανίσεις, το ονόμασε Here for it all – Holiday Special. Στο κοινό, μάλιστα, εθεάθη να διασκεδάζει σαν να μην υπάρχει αύριο η Ριάνα. Επίσης, αν μπει κάποιος στο επίσημο σάιτ της (Mariahcarey.com), θα διαπιστώσει ότι η «Βασίλισσα των Χριστουγέννων» πρώτα «πουλάει» τον νέο της δίσκο και μετά τα εορταστικά καλούδια της.

Εικόνες από τη δημόσια ζωή της τη δεκαετία του 1990. Στη φωτογραφία με το ροζ φόρεμα βρίσκεται ανάμεσα στον πρώτο της σύζυγο Τόμι Μοτόλα. Φωτ. © R. Corkery/NY Daily New, Jan Jarecki/ Getty Images/ Ideal Image

Κάτι τρέχει με τη Μαράια

Γυρίζοντας πίσω τον χρόνο σε μια τυχαία στιγμή, στον Αύγουστο του 1991, στο βιντεοκλίπ του Emotions, του πέμπτου σινγκλ της στη σειρά που θα ανέβαινε στην πρώτη θέση του Billboard, έμοιαζε να έχει όλα όσα θα μπορούσε να ζητήσει ένα κορίτσι είκοσι δύο ετών. Ήταν όμορφη, ταλαντούχα και ήδη πλούσια. Τα μάτια της πέταγαν σπίθες την ώρα που κουνιόταν στον ρυθμό της επιτυχίας της στο πίσω κάθισμα ενός κάμπριο αυτοκινήτου και ο αέρας τής έπαιρνε τα μαλλιά. Είχε μια φωνή απίστευτη, που σε εκείνο το τραγούδι εκτεινόταν σε πέντε οκτάβες. Είκοσι επτά χρόνια αργότερα, πάλι, θα μιλούσε για πρώτη φορά ανοιχτά για το ότι κάνει ψυχοθεραπεία και λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή για τη διπολική διαταραχή τύπου ΙΙ, με την οποία διαγνώστηκε το 2001, σε ηλικία 32 ετών.

Οι συζητήσεις για την υγεία της, αλλά και την περσόνα ντίβας για την οποία είναι διάσημη, αναζωπυρώθηκαν κατά την εμφάνισή της στη σκηνή των MTV VMAs στις 7 Σεπτεμβρίου, όπου είχε ανακοινωθεί ότι θα λάβει το Video Vanguard Award για το σύνολο της καριέρας της. Όσο τραγουδούσε με φωνή σε τέλεια φόρμα, έμοιαζε να βαριέται ακόμα και να περπατήσει. Όπως και να ’χει, λίγες εβδομάδες αργότερα κυκλοφόρησε το Here for it all, που είναι το δέκατο έκτο στούντιο άλμπουμ της.

Εικόνες από τη δημόσια ζωή της τη δεκαετία του 1990. Φωτ. © R. Corkery/NY Daily New, Jan Jarecki/ Getty Images/ Ideal Image

Πώς να περιγράψει κανείς το comeback της; Το Here for it all δεν είναι ένα άλμπουμ που θα θυμόμαστε για τα τραγούδια του. Το Rolling Stone τού έδωσε τρία αστεράκια, εμείς θα λέγαμε πως με αυτό δηλώνει παρούσα και μετράει τη δύναμή της «εκτός χριστουγεννιάτικης σεζόν» – στις ΗΠΑ ντεμπούταρε στην 7η θέση του Billboard 200. Το Type dangerous, πάλι, το πρώτο του σινγκλ, μετά βίας μπήκε στο Billboard Hot 100 (ντεμπούταρε στην 95η θέση και δεν ανέβηκε παραπάνω), παρότι η νίκη του στην κατηγορία των R&B βιντεοκλίπ στα βραβεία του MTV έδειξε ότι τόσο το κοινό όσο και οι ειδικοί της μουσικής βιομηχανίας που ψηφίζουν συνεχίζουν να την αγαπούν. Το δεύτερο σινγκλ του, το μελιστάλαχτο Sugar sweet, πήγε άπατο. Το τρίτο, το μελωδικό Play this song –που είναι ντουέτο με τον Άντερσον Πακ, με τον οποίο φημολογείται ότι έχει σχέση– απλώς επιβεβαιώνει ότι το αηδόνι της Αμερικής είναι ακόμη εδώ. Και κελαηδάει: Όχι μόνο χριστουγεννιάτικα «standards» και παλιές επιτυχίες, αλλά και καινούργια τραγούδια. Η Κάρεϊ, όπως και να ’χει, έχοντας πουλήσει 220 εκατομμύρια δίσκους, κάτι που, σύμφωνα με το Rolling Stone, την καθιστά την πέμπτη πιο επιτυχημένη καλλιτέχνιδα στην ιστορία της δισκογραφίας, δεν έχει επαναπαυθεί στις δάφνες και στα γκι της – συνεχίζει να κυνηγάει το σουξέ.

Με τον τραγουδιστή, μουσικό και πιανίστα Μπίλι Τζόελ. Φωτ. © R. Corkery/NY Daily New, Jan Jarecki/ Getty Images/ Ideal Image

Από το παραμύθι στο rebranding

Η «πρόσληψή» της βέβαια δείχνει, μέχρι ένα σημείο, να διαφέρει ανάλογα με το ηλικιακό γκρουπ στο οποίο ανήκουν οι θαυμαστές της. Η γενιά των millennials πέρασε την εφηβεία της βλέποντας στο MTV τα βιντεοκλίπ του Emotions, του Fantasy, του My all και του Heartbreaker – για να αναφέρουμε μερικά από τα superhits της αηδονόφωνης τραγουδίστριας. Οι Gen-Zers τη γνωρίζουν κυρίως ως «βασίλισσα των Χριστουγέννων» και από τα «iconic» memes με τα «Mariah moments» της. Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί φαινόμενο.

Το πρώτο της άλμπουμ, που έφερε ως τίτλο το όνομά της, κυκλοφόρησε το 1990 και έμεινε για έντεκα συνεχόμενες εβδομάδες στην πρώτη θέση του αμερικανικού τσαρτ. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990, η ίδια έμοιαζε να είναι η πριγκίπισσα στο δικό της παραμύθι. Κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων του ντεμπούτου της, είχε ξεκινήσει να βγαίνει με τον Τόμι Μοτόλα, «αφεντικό» της στη Sony Music, ενώ στις 5 Ιουνίου του 1993 τον παντρεύτηκε στην Επισκοπική Εκκλησία του Αγίου Θωμά στη Νέα Υόρκη.

Η Κάρεϊ, όμως, άρχισε να νιώθει φυλακισμένη στην έπαυλή τους. Χώρισαν το 1996 και το διαζύγιό τους εκδόθηκε τον Μάρτιο του 1998. Μετά, εκείνος παντρεύτηκε την Ταλία, γνωστή από την τηλενοβέλα Μαριμάρ. Εκείνη έβαλε μπρος ένα slow rebranding. Τα πρώτα του δείγματα έγιναν αντιληπτά με την κυκλοφορία του άλμπουμ Butterfly, το 1997. Όσον αφορά την εικόνα της, η αλλαγή ξεκίνησε με το να ντύνεται, απλώς, πιο σέξι. Συν τω χρόνω, δημιούργησε ένα δικό της στιλ, που φλερτάρει με την cheesy αισθητική και βασίζεται στα χαμηλοκάβαλα τζιν παντελόνια, στα φορέματα «πριγκίπισσας» και στην αδυναμία της στις χρυσαφένιες αποχρώσεις των μέικαπ, στο γκλίτερ, στις πεταλούδες και στα ουράνια τόξα.

Στα MTV VMAs που έλαβαν χώρα στις 7 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη, τιμήθηκε με το Video Vanguard Award για το σύνολο της καριέρας της. Φωτ. © Manny Carabel/ Getty Images/ Ideal Image

Παλαίμαχη σούπερ σταρ;

Η Κάρεϊ, βέβαια, δεν εξελίχθηκε σε Μαντόνα που αλωνίζει τη σκηνή. Παρέμεινε μια στατική περφόρμερ που, όταν τραγουδάει, απλώς κουνάει με θεατρικό τρόπο τα μαλλιά της δεξιά και αριστερά, κρατάει το μικρόφωνο με το δεξί της χέρι ενώ φέρνει το αριστερό στο μέρος της καρδιάς της όταν το ζητούν οι στίχοι ή στο αυτί της όταν είναι να βγάλει μια υπερυψηλή νότα. «Πολύς κόσμος βλέπει μόνο την ντίβα, τα μαλλιά, το μακιγιάζ, τα ρούχα», έχει πει η ίδια. Κι ενώ όντως όλα αυτά αποτελούν κομμάτια του μύθου της, η ίδια, παρεμπιπτόντως, δεν είναι μόνο «μια μεγάλη φωνή με μια εξίσου μεγάλη καούκα». Αποτελεί την πιο επιτυχημένη τραγουδοποιό στην ιστορία των αμερικανικών τσαρτ, καθώς συν-γράφει η ίδια τα τραγούδια της.

Για να επιστρέψουμε στο rebranding, μετά τον χωρισμό της από τον Μοτόλα έδωσε έμφαση στον r’n’b ήχο, χωρίς να λείπουν από κανένα άλμπουμ της, ούτε από το Here for it all, οι σπαραξικάρδιες μπαλάντες που αναδεικνύουν (ή επιδεικνύουν) την έκταση και την εκφραστικότητα της φωνής της. Επίσης, άρχισε να τραγουδάει όλο και πιο «αισθαντικά» – βαθιά, με αναστεναγμούς, σαν να ψιθυρίζει με το μικρόφωνο κολλημένο στο στόμα. Το νέο της στιλ άρεσε. Βαδίζοντας προς τα zeroes, μολονότι πολύς κόσμος τη θεωρούσε ήδη παλαίμαχη ή τελειωμένη, εκείνη συνέχιζε να κάνει mega hits και να σηκώνεται στα πόδια της μετά από κάθε αποτυχία. Άλλωστε, το We belong together υπήρξε το πιο επιτυχημένο τραγούδι της δεκαετίας του 2000 στο Billboard, ενώ το 2008 η Κάρεϊ κυκλοφόρησε το Touch my body, που τη χαρακτήρισε.

Η εποχή των memes

Τα zeroes, βέβαια, υπήρξαν μια εξαιρετικά αμήχανη δεκαετία. Οι δισκογραφικές εταιρείες που είχαν βασιλέψει έως και την εποχή της κυριαρχίας του CD ως μέσου διάθεσης της μουσικής, μια εποχή που συνέπεσε με την περίοδο της πρώτης ακμής της Κάρεϊ, ταρακουνήθηκαν. Αρχικά από τις διάφορες μορφές πειρατείας και στη συνέχεια από το streaming. Μετά, ξεκίνησαν να αντλούν έσοδα από άλλες πηγές, ενώ ανέδειξαν και τις δικές τους σταρ: την Μπιγιονσέ, την Τζένιφερ Λόπεζ, τη Σακίρα, την Κριστίνα Αγκιλέρα.

Ο «θάνατος των δισκογραφικών» ήταν κομμάτι μιας ευρύτερης, παγκόσμιας κοινωνικής αλλαγής, η οποία οδήγησε στην ανάδυση της ιντερνετικής και meme κουλτούρας. Το MSN έκανε την εμφάνισή του το 1999, το MySpace το 2003, το YouTube το 2005, το Facebook έγινε δημόσια διαθέσιμο το 2006, χρονιά ίδρυσης του Twitter. Αυτή την εποχή η Κάρεϊ, που ως mega celebrity ζούσε κάτω από τον ανθρωποφάγο φακό της δημοσιότητας τις αμήχανες, αστείες και «ντιβίστικες» στιγμές της, εξελίχθηκε σε πρωταγωνίστρια memes και GIFs. Παραδόξως ή και όχι, τα «moments» της που γίνονταν viral ήταν αυτά που την κράτησαν relevant στους Gen-Zers και η ίδια αποδείχθηκε αρκετά έξυπνη για να τα οικειοποιηθεί.

Στην αρχή της ίδιας δεκαετίας, βέβαια, όταν δεν ήμασταν τόσο ευαισθητοποιημένοι όσο σήμερα σε θέματα ψυχικής υγείας, ο κίτρινος Τύπος την «κρεμούσε στα μανταλάκια». Πιο συγκεκριμένα, το πράγμα «χόντρυνε» τον Ιούλιο του 2001, όταν έγινε για πρώτη φορά δημόσια αντιληπτή η αστάθεια στη συμπεριφορά της.

Όλα ξεκίνησαν όταν εμφανίστηκε σε μια ζωντανή εκπομπή του MTV ταραγμένη, να λέει και να κάνει πράγματα που δεν έβγαζαν νόημα. Λίγες ημέρες μετά άρχισε να ανεβάζει περίεργα μηνύματα, γραπτά και ηχητικά, στο σάιτ της. Στη συνέχεια, διέρρευσε ότι έκανε απόπειρα αυτοκτονίας. Οι εκπρόσωποί της ανακοίνωσαν στον Τύπο πως είχε καταρρεύσει σωματικά και συναισθηματικά λόγω υπερκόπωσης. Νοσηλεύτηκε σε ψυχιατρική κλινική και για ένα διάστημα σταμάτησε να κάνει δημόσιες εμφανίσεις.

Άντεξε σαν ατσάλι

Η όμορφη γυναίκα με τη χρυσή φωνή που χαμογελούσε στο βιντεοκλίπ τού Emotions ήταν ένας άνθρωπος τραυματισμένος. Το 2020, στην αυτοβιογραφία της The meaning of Mariah Carey (εκδ. Andy Cohen Books), θα αποκάλυπτε, μεταξύ άλλων, ότι η μεγαλύτερη «πρώην αδερφή» της, η οποία είχε στραφεί στη σεξεργασία και ήταν ηρωινομανής, είχε προσπαθήσει να την εκπορνεύσει όταν ήταν δώδεκα ετών. Η «πρώην αδερφή» της Κάρεϊ, με την οποία είχε να μιλήσει τριάντα χρόνια, πέθανε πέρυσι, την ίδια ημέρα με τη μητέρα τους, που ήταν τραγουδίστρια της όπερας.

Στα της προσωπικής της ζωής, μετά τον Μοτόλα, έκανε διάφορες σχέσεις, ενώ με τον δεύτερο σύζυγό της, τον κωμικό Νικ Κάνον, παντρεύτηκαν στις Μπαχάμες το 2008. Γέννησε τα δίδυμά τους, τον Μορόκαν και τη Μονρόε, το 2011. Χώρισαν τρία χρόνια αργότερα και το διαζύγιό τους επισημοποιήθηκε το 2016. Τα εκάστοτε νέα της τραγούδια σταμάτησαν να κάνουν γκελ την περίοδο που έγινε μητέρα.

Έτσι, λοιπόν, παράλληλα με τα νέα της πρότζεκτ, η Κάρεϊ άρχισε να επανακυκλοφορεί σε επετειακές και λίγο κουραστικές εκδόσεις τους πιο επιτυχημένους δίσκους της, ενώ εστίασε στα χριστουγεννιάτικα πρότζεκτ της: δισκογραφικά, συναυλιακά, εκδοτικά, τηλεοπτικά, εστιατορικά. Η αρχή τους μπορεί να είχε γίνει με το άλμπουμ Merry Christmas, που έβγαλε το All I want for Christmas is you, αλλά όσο η Κάρεϊ γνώριζε πραγματικά σουξέ είχαν ψιλομπεί στο ψυγείο μέχρι που «χρειάστηκε» να ξεπαγώσουν.

Η σταδιοδρομία της ως πρωταγωνίστριας σε memes και GIFs, πάντως, παρέμενε και παραμένει ανοδική. Ο κόσμος μοιάζει να μη χορταίνει να την παρακολουθεί να ξαφνιάζει με μία από τις υπερυψηλές της νότες ένα δελφίνι που κολυμπάει μαζί της, να περπατάει στο Σινικό Τείχος με δεκαεξάποντα τακούνια ή να επιμένει ότι στην Αμερική το ηλεκτρικό ρεύμα είναι δωρεάν.

Στο βιντεοκλίπ του Type dangerous, δε, εξαργυρώνει για μία ακόμα φορά την επιτυχία του meme της «I don’t know her». Πρόκειται για την απάντηση που έδωσε χαμογελαστή στη γερμανική τηλεόραση το 2003, όταν της ζητήθηκε η γνώμη της για την Τζένιφερ Λόπεζ. Στο Type dangerous, την απευθύνει στον YouTuber Mr. Beast. Και μέχρι σήμερα, όποτε τη ρωτάνε αν έμαθε ποια είναι η Τζένιφερ Λόπεζ, απαντάει «συνεχίζω να μην τη γνωρίζω» ή «μπορεί και να την έχω συναντήσει κάπου, αλλά είμαι ξεχασιάρα».

Είναι ακόμη εδώ

Παρότι πριν από λίγες ημέρες το All I want for Christmas is you πέρασε την 20ή του εβδομάδα στην πρώτη θέση του Billboard Hot 100, κάτι που το κατέστησε το πιο επιτυχημένο τραγούδι στην ιστορία του θεσμού, φέτος είναι μία από αυτές τις χρονιές που κάτι μοιάζει να ρίχνει μια σκιά πάνω στον «made in USA» θρύλο του. Η Κάρεϊ, στο παρελθόν, το τραγουδούσε ως «Πρώτη Κυρία» σε χριστουγεννιάτικα και πρωτοχρονιάτικα events ταυτισμένα με τον τρόπο ζωής της Γης της Επαγγελίας, που μεταδίδονταν τηλεοπτικά ανά τις ΗΠΑ και όλο τον κόσμο. Τη βλέπαμε, λοιπόν, στην τελετή φωταγώγησης του χριστουγεννιάτικου δέντρου του Κέντρου Ροκφέλερ, στην παρέλαση της Ντίσνεϊλαντ, στην αλλαγή του χρόνου στην Τάιμς Σκουέρ… Φέτος, στην τελευταία, θα βρεθεί η πιο χαμηλών τόνων, όσον αφορά τις πολιτικές της τοποθετήσεις, Νταϊάνα Ρος. Η Κάρεϊ, ένθερμη υποστηρίκτρια των Δημοκρατικών, ενδεχομένως να μην αποτελούσε «κατάλληλη επιλογή». Ίσως, βέβαια, απλώς να ήθελε να περάσει τις γιορτές με τα παιδιά της και να δηλώσει «παρούσα» στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι μας μόνο με το μαγνητοσκοπημένο σόου της στο Apple Music. Άλλωστε, δεν της λείπουν οι προτάσεις. Στις 6 Φεβρουαρίου, θα βρεθεί στο Μιλάνο για να τραγουδήσει στην Τελετή Έναρξης των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων.