Όταν προβλήθηκε το 2000 για πρώτη φορά στους κινηματογράφους το «How the Grinch Stole Christmas» του Ρον Χάουαρντ, ο ελληνικός τίτλος που του αποδόθηκε ήταν ο «Κατεργάρης των Χριστουγέννων». Έτσι τιτλοφορείται στο Netflix, έτσι αναφέρεται και στο τρέιλερ του τηλεοπτικού σταθμού που θα αποκτήσει τα δικαιώματα προβολής του για κάποια από τις ημέρες των γιορτών. Για να είμαστε ειλικρινείς, κανείς δεν θα αποκαλέσει την ταινία με τον μεταφρασμένο της τίτλο. Αντίθετα, θα σταθεί μόνο στον κεντρικό της ήρωα, τον Γκριντς. Ακόμα κι αν βγήκε μια animation εκδοχή το 2018, όταν κάποιος αναφέρεται στον Γκριντς, ο νους πηγαίνει πάντα στον Τζιμ Κάρεϊ που τον ενσάρκωσε ανεπανάληπτα.

Σε άρθρο του Vulture για την 25η επέτειο της ταινίας, πίσω στις παραμονές της νέας χιλιετίας, οι παραγωγοί της ταινίας έδωσαν, εκτός από χρήμα, μεγάλη μάχη για την άδεια της ιστορίας από την Όντρει Χέιζελ, χήρα του Αμερικάνου παραμυθά Θίοντορ Χέιζελ, γνωστού με το καλλιτεχνικό του Δρ. Σους. Μόλις είδε για πρώτη φορά την ταινία, η Χέιζελ συγκινήθηκε πάρα πολύ με το τελικό αποτέλεσμα, αλλά οι κριτικοί κάθε άλλο παρά ευχαριστημένοι ήταν με την ταινία.

«Σκοτεινή, τρομακτική και παράξενη ταινία για ένα ξινό πλάσμα. (…) Νομίζω ότι πολλά παιδιά θα δουν αυτή την ταινία με αμηχανία και αποστροφή», έγραψε ο Ρότζερ Έμπερτ στη Chicago Sun-Times. «Το να βλέπεις τον Γκριντς είναι σαν να είσαι εγκλωβισμένος στο Toys ‘R’ Us κατά τη διάρκεια του χριστουγεννιάτικου πανικού», έγραψε ο Στίβεν Χόλντεν στη New York Times. Εξαιτίας της υποβάθμισης της από τους κριτικούς, η ταινία του Ρον Χάουαρντ έχει βαθμολογία 50% στην πλατφόρμα των Rotten Tomatoes. Βέβαια, το box office και μια ολόκληρη γενιά θεατών που μεγάλωσαν με τον Γκριντς του Τζιμ Κάρεϊ έχουν άλλη άποψη. Ενδεικτικά, το ABC πλήρωσε 60 εκατομμύρια δολάρια για τα τηλεοπτικά δικαιώματα της ταινίας για δέκα χρόνια και στη συνέχεια ανανέωσε την άδεια και σήμερα, καταλαμβάνει τακτικά τις πρώτες θέσεις στα charts των streaming πλατφορμών, κατά τη διάρκεια των γιορτών. Μάλλον φαίνεται πως, χρόνο με το χρόνο, όλοι αγαπούν έναν αντι-χριστουγεννιάτικο ήρωα.

Η ταύτιση με ένα ξινό, πράσινο πλάσμα

Μεγαλώνοντας μαζί με την ταινία κάθε Χριστούγεννα, με τη σωματική κωμικότητα του Τζιμ Κάρεϊ, το delivery των βιτριολικών ατακών και την κυνική ειλικρίνεια του πράσινου, τριχωτού πλάσματος που τον χαρακτηρίζει να το ίδιο -αν όχι περισσότερο- γέλιο με τότε, όσο περνούν τα χρόνια, το μέσα μας αγκαλιάζει την ίδια αντίσταση στην υπερβολική γιορτινή ευθυμία και νιώθουμε μια ταύτιση με τον χαρακτήρα του Γκριντς.

Ναι, είναι καχύποπτος, μοναχικός και πικρόχολος. Βέβαια, η συμπεριφορά του αντικατοπτρίζει πολύ ανθρώπινα συναισθήματα, όπως η δυσαρέσκεια, η κούραση από τις κοινωνικές υποχρεώσεις, η απέχθεια για την υποχρεωτική χαρά και η ειλικρινής έκφραση των συναισθημάτων γύρω από τις γιορτές. Αυτή ακριβώς η αυθεντικότητα είναι που τον κάνει αμέσως πιο αγαπητό από τους γλυκανάλατους χαρακτήρες των παραδοσιακών χριστουγεννιάτικων ιστοριών. Σε έναν κόσμο όπου τα Χριστούγεννα συχνά συνοδεύονται από άγχος, πίεση και καταναλωτική μανία, ο Γκριντς εκφράζει όλα εκείνα που τα συναισθήματα που «θάβουμε» κάτω από το χαλί.

Στην 25η επέτειο της ταινίας, η γοητεία του Γκριντς παραμένει αναλλοίωτη. Αντί να ξεθωριάσει με τον χρόνο, η εικόνα του συνεχίζει να μας θυμίζει ότι η αληθινή μαγεία των Χριστουγέννων δεν βρίσκεται μόνο στα δώρα, τα λαμπιόνια ή τις υποχρεωτικές γιορτινές χειρονομίες· βρίσκεται στην ειλικρίνεια, στο χιούμορ και στην ανθρώπινη σύνδεση που μπορεί να γεννήσει ακόμη και ένας… αντι-Χριστουγεννιάτικος ήρωας, ο οποίος λειτουργεί ως βαλβίδα αποσυμπίεσης για όλους εμάς, που με τα χρόνια αντιλαμβανόμαστε ότι τα Χριστούγεννα μπορούν να έχουν και τις σκοτεινές, κυνικές, αλλά ειλικρινείς πλευρές τους.