Στην τελευταία συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου για το 2025, στις 23 Δεκεμβρίου, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης φρόντισε να χαρακτηρίσει το 2026 «ένα πλήρες έτος κυβερνητικής δουλειάς, ωσότου εισέλθουμε στο 2027, ένα έτος το οποίο προφανώς θα έχει προεκλογικά χαρακτηριστικά».

Μόλις προχθές, σε συνέντευξη που παραχώρησε (Action24) διεμήνυσε ότι δεν είναι στα σχέδιά του ένας ανασχηματισμός της κυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός επιδιώκει στο τέλος του χρόνου να εκπέμψει το μήνυμα –απευθυνόμενος πρωτίστως προς τα κυβερνητικά στελέχη– ότι θα πρέπει να συνεχίσουν όλοι απερίσπαστοι τη δουλειά τους. Κάτι ούτε αυτονόητο ούτε απλό.

Η χρονιά που ολοκληρώνεται σήμερα κληροδοτεί στην επόμενη μια σειρά από ανοιχτά μέτωπα για την κυβέρνηση, που καλείται να λειτουργήσει με αυτά τα δεδομένα. Και με τις Σειρήνες να επιμένουν ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί ένας εκλογικός αιφνιδιασμός. Ακόμη και εκείνοι που θεωρούν ότι ο πρωθυπουργός θα τηρήσει το χρονοδιάγραμμα εξάντλησης της τετραετίας, εκφράζουν προβληματισμό για το κατά πόσον η κυβέρνηση μπορεί να λειτουργήσει μέσα στο 2026 χωρίς να λαμβάνει υπόψη ότι οι επόμενες εκλογές βρίσκονται λιγότερο από ενάμιση χρόνο μακριά.

Προτεραιότητα

Η κυβερνητική παράταξη, παρά τα όποια σκαμπανεβάσματα στα ποσοστά της, καταφέρνει να διατηρήσει αξιόλογη διαφορά σε όλες τις μετρήσεις από το δεύτερο ΠΑΣΟΚ, στοιχείο που δίνει ένα σημαντικό πλεονέκτημα όσον αφορά την πρωτοβουλία κινήσεων στην πολιτική σκακιέρα. Η διατήρηση αυτού του συμπαγούς σώματος ψηφοφόρων παραμένει προτεραιότητα, την οποία συμπληρώνει η επιδίωξη «επαναπατρισμού» ψηφοφόρων που δημοσκοπικά εμφανίζονται να έχουν μετακινηθεί από τη Ν.Δ., αλλά παραμένουν στην πλειοψηφία τους στη δεξαμενή των αναποφάσιστων.

Η αυγή του νέου χρόνου βρίσκει ανοιχτό το μέτωπο των αγροτικών κινητοποιήσεων. Οι μέχρι τώρα επιλογές που έγιναν από την πλευρά της κυβέρνησης δεν έχουν αποδώσει και οι αγρότες παραμένουν στα μπλόκα. Η ώρα των αποφάσεων για αλλαγή τακτικής πλησιάζει, καθώς η κυβέρνηση έχει διαμηνύσει ότι θα κινηθεί σε πιο σκληρή γραμμή εάν δεν υπάρξει ανταπόκριση τις προσεχείς ημέρες στο προσκλητήριο για διάλογο. Η εξίσωση δεν είναι καθόλου απλή. Οι βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος μεταφέρουν εδώ και καιρό βαρύ κλίμα από την περιφέρεια και τον πρωτογενή τομέα.

Η Ν.Δ., που κατάφερε στις προηγούμενες εκλογές να κερδίσει τη μεγάλη πλειοψηφία των αγροτών και κτηνοτρόφων, καταγράφει απώλειες δυνάμεων στις αγροτικές περιοχές και ήδη εκφράζεται προβληματισμός για μια κατάσταση που είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιστραφεί. Πρόσθετο στοιχείο προβληματισμού είναι η ευρεία στήριξη στο μέτωπο των κινητοποιήσεων που εκδηλώθηκε και από άλλες επαγγελματικές και κοινωνικές ομάδες στις αγροτικές περιοχές και όχι μόνο.

Συνδεδεμένο με την κρίση στον αγροτικό τομέα είναι και το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, που έχει ακόμη ανοιχτά μέτωπα. Η εξεταστική επιτροπή της Βουλής συνεχίζει τις εργασίες της και τον νέο χρόνο, ενώ αναμένεται στη Βουλή η δεύτερη δικογραφία. Σε επίπεδο φημών ακούγονται πολλά για το περιεχόμενό της και για τα πολιτικά πρόσωπα που αφορά. Σε κάθε περίπτωση, μπορεί να εξελιχθεί σε παράγοντα που θα δρομολογήσει πολιτικές εξελίξεις.

Η έναρξη της δίκης για τα Τέμπη, τον Μάρτιο, είναι επίσης ένα κομβικό ορόσημο, καθώς το πολύνεκρο δυστύχημα έχει αποδειχθεί καταλύτης πολιτικών εξελίξεων και ένα εξαιρετικά απαιτητικό στην πολιτική διαχείρισή του ζήτημα, το οποίο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υποτιμηθεί. Στο επίπεδο παραγωγής έργου, μία από τις βασικές προκλήσεις παραμένει η πειστική απάντηση στα ζητήματα της καθημερινότητας, τα οποία οι πολίτες σταθερά αναδεικνύουν στις δημοσκοπήσεις: ακρίβεια και στεγαστικό παραμένουν στην πρώτη γραμμή.

Η κυβέρνηση επενδύει στην αύξηση στα εισοδήματα που θα αρχίσει να αποτυπώνεται με τη μείωση των φορολογικών συντελεστών από τον Ιανουάριο, ενώ τον Απρίλιο θα γίνει η νέα αύξηση στον κατώτατο μισθό. Μεγάλο στοίχημα είναι και η τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων για το Ταμείο Ανάκαμψης, ώστε να μη χαθούν κονδύλια και να ολοκληρωθούν τα έργα που έχουν δρομολογηθεί.

Στοίχημα για το ΠΑΣΟΚ η αύξηση των ποσοστών του

Ο βασικός στόχος του ΠΑΣΟΚ για το 2026 δεν αλλάζει σε σχέση με τις επιδιώξεις του κόμματος τη χρονιά που ολοκληρώνεται. Και δεν είναι άλλος από την αύξηση των ποσοστών του. Από το να ξεκολλήσει η βελόνα των δημοσκοπήσεων που δείχνει απελπιστικά στάσιμη παρά τις κινήσεις που έχουν γίνει στην κατεύθυνση ανάδειξης επεξεργασμένων θέσεων και παρουσίασης ολοκληρωμένου προγράμματος για όλα τα μεγάλα ζητήματα που απασχολούν την εκλογική βάση.

Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δείχνει να δυσκολεύεται πολύ στο να γοητεύσει ένα εκλογικό σώμα, που είναι εμφανές ότι βρίσκεται σε αναζήτηση πολιτικής στέγης. Το διαπιστωμένο πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ έχει αριθμητική αποτύπωση: η Ν.Δ. έχει χάσει σημαντικό ποσοστό της δύναμής της από τις προηγούμενες εθνικές εκλογές. Ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται στα όρια της κοινοβουλευτικής επιβίωσης, όμως τα κέρδη του ΠΑΣΟΚ είναι αναιμικά.

Η διατήρηση αυτής της κατάστασης προκαλεί μια διαρκή αναταραχή στο εσωκομματικό τοπίο, καθώς λειτουργεί σαν βάση για την εκδήλωση αμφισβητήσεων της ηγεσίας, παρά το γεγονός ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης επικράτησε των αντιπάλων του στις εσωκομματικές εκλογές. Αν τα ποσοστά του κόμματος δεν αρχίσουν να ανεβαίνουν, οι φωνές αμφισβήτησης θα ενισχυθούν. Η δημοσκοπική εικόνα θα επηρεάσει και τις ισορροπίες στο συνέδριο, το οποίο αναμένεται να πραγματοποιηθεί προς τα τέλη Μαρτίου.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει θέσει ως ζητούμενο στις επόμενες εκλογές τη νίκη του ΠΑΣΟΚ «έστω και με μία ψήφο διαφορά». Ομως, όσο τα ποσοστά του κόμματος παραμένουν καθηλωμένα και όσο η μεγάλη διαφορά από τη Ν.Δ. διατηρείται, ο στόχος αυτός θα δείχνει όλο και λιγότερο ρεαλιστικός.

Στη Χαριλάου Τρικούπη εκτιμούν ότι το ποσοστό που καταγράφουν στις δημοσκοπήσεις αφορά ένα συμπαγές σώμα ψηφοφόρων, απόλυτα συνειδητοποιημένων για την επιλογή τους, που δεν πρόκειται να μετακινηθούν προς άλλα κόμματα.

Η συζήτηση για τη δημιουργία νέων κομμάτων ασφαλώς και αφορά το ΠΑΣΟΚ. Είναι ο μεγάλος άγνωστος Χ του επόμενου διαστήματος. Στη Χαριλάου Τρικούπη εκτιμούν ότι η δημιουργία κόμματος από τον Αλέξη Τσίπρα δεν θα επηρεάσει ιδιαίτερα τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ, ότι ο πρώην πρωθυπουργός κυρίως βρίσκει ακροατήριο πιο αριστερά, στον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη και αν δεν μπορεί να «κλέψει» ψηφοφόρους από το ΠΑΣΟΚ, ένα νέο κόμμα υπό τον κ. Τσίπρα θα αποτελέσει ισχυρό ανταγωνιστή σε δεξαμενές δυνητικών ψηφοφόρων στις οποίες προσβλέπει η Χαριλάου Τρικούπη.

Και αν σε κάποιο βαθμό μπορεί να υπολογιστεί το «αποτύπωμα» ενός κόμματος Τσίπρα, η προοπτική δημιουργίας κόμματος από τη Μαρία Καρυστιανού ίσως προκαλέσει ανακατατάξεις που δεν μπορούν να εκτιμηθούν με ασφάλεια. Ενα κεντρικό στοίχημα για το ΠΑΣΟΚ απέναντι στα νέα κόμματα που εκτιμάται ότι θα ιδρυθούν, είναι να καταφέρει να διατηρήσει τη δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις. Να διατηρήσει το πλεονέκτημά του να εμφανίζεται ως ο κύριος αντιπολιτευτικός πόλος απέναντι στην κυβέρνηση.

Αναζητούν βηματισμό για το 2026 στην «αριστερή πολυκατοικία»

Ουδείς σήμερα είναι σε θέση να προβλέψει τι ακριβώς θα αποκαλύψει το 2026 όσον αφορά τον πολυδιασπασμένο πολιτικό χώρο στα αριστερά του ΠΑΣΟΚ, τη στιγμή που θα αρχίσει να διαλύεται η συσσωρευμένη πυκνή ομίχλη που έχουν συνδημιουργήσει ο πολυκερματισμός και –κυρίως– οι συνεχείς και έντονες παρασκηνιακές διεργασίες. Εξαίρεση αποτελεί το Κομμουνιστικό Κόμμα, καθώς ο Περισσός επιδεικνύει αξιοπρόσεκτη αντοχή και συνοχή. Είναι άλλωστε και η μοναδική πολιτική δύναμη που διατηρεί αλώβητη την 21μελή κοινοβουλευτική ομάδα που ανέδειξαν οι κάλπες του 2023.

Αναμφισβήτητα, το ενδιαφέρον εστιάζεται εντός και πέριξ της Κουμουνδούρου, στην έδρα του μέχρι πρότινος «κυβερνητικού» ΣΥΡΙΖΑ. Τούτο συμβαίνει διότι δίπλα σε όλα τα άλλα γνωστά προβλήματα που έρχονται από το παρελθόν, προστίθενται ακόμη δύο και μάλιστα με ονοματεπώνυμο: Αλέξης Τσίπρας και Μαρία Καρυστιανού. Τόσο ο πρώην πρωθυπουργός όσο και η μητέρα ενός εκ των παιδιών που έχασαν τη ζωή τους στο τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών εμφανίζονται σχεδόν έτοιμοι για τη συγκρότηση νέων σχημάτων στον πολιτικό χάρτη.

Αυτή η προοπτική, πέραν του ότι κατά γενική ομολογία μπορεί να προκαλέσει ευρύτερες αναταράξεις στο πολιτικό σύστημα, περισσότερο φαίνεται (βάσει αναλύσεων πολιτικών παρατηρητών) να επηρεάζει προς το αρνητικότερο κόμματα, σχήματα και κινήσεις που προήλθαν από τα σπλάχνα της Κουμουνδούρου. Συγκλίνουσες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι εάν από τα προαναφερθέντα δύο πρόσωπα γίνει το μεγάλο βήμα, αυτό θα πρέπει να αναμένεται πριν από τα μέσα του νέου έτους, μια και τότε θα αρχίσει να μετράει ταχύτατα ο χρόνος για τις επόμενες εθνικές εκλογές, που εκτός απροόπτου αναμένονται για τους πρώτους μήνες του 2027.

Επιφυλακτικότητα

Οσο διατηρείται αυτή η εκκρεμότητα, συντηρείται και η εντονότατη επιφυλακτικότητα στα ήδη υπάρχοντα μικρά ή μικρότερα σχήματα, αναφορικά με τις δικές τους επόμενες κινήσεις. Το κλίμα επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο και από την αναμονή των εξελίξεων στο ΠΑΣΟΚ, καθώς το επικείμενο συνέδριο της Χαριλάου Τρικούπη θα προσδιορίσει σε μεγάλο βαθμό και τη δυναμικότητα του κόμματος που εξελίχθηκε σε πόλο έλξης πρώην στελεχών της Κουμουνδούρου. Το ερώτημα είναι αν περιπτώσεις όπως εκείνες των Ράνιας Θρασκιά και Πέτρου Παππά, που εντάχθηκαν στην πράσινη Κ.Ο., θα πολλαπλασιαστούν και από άλλα πρόσωπα.

Την ίδια στιγμή άγνωστο παραμένει το εάν και ποια από τα νυν στελέχη και βουλευτές που σήμερα έχουν πρόεδρο τον Σωκράτη Φάμελλο θα βρεθούν στο πλευρό ενός νέου κόμματος υπό τον πρώην αρχηγό τους Αλέξη Τσίπρα, οδηγώντας πιο χαμηλά ακόμη και από το ύψος ενός εξώστη θεατρικής αίθουσας την Κουμουνδούρου. Ανάλογο ερώτημα ισχύει, σε μικρότερο βαθμό ίσως, και για την υπό τον Αλέξη Χαρίτση 12μελή Κ.Ο. της Νέας Αριστεράς.

Είναι στο νέο αυτό υπό διαμόρφωση περιβάλλον που θα κριθεί οριστικά και το «παγωμένο» επί του παρόντος, εξαιτίας των εκατέρωθεν εσωτερικών διαφωνιών και τριβών, σενάριο μιας πιθανής επανασύνδεσης του ΣΥΡΙΖΑ με τη Νέα Αριστερά. Παρατηρητές με γνώση των συζητήσεων στον χώρο σημειώνουν πως οι συνεδριακού χαρακτήρα διαδικασίες που δρομολογούνται εντός των τριών πρώτων μηνών του 2026, πιθανότατα θα λύσουν αρκετές απορίες αναφορικά με τις τάσεις που αναπτύσσονται στο μέτωπο των προσεγγίσεων και συνεργασιών, καθώς όλες οι πλευρές μιλάνε για μια «μεγάλη προοδευτική παράταξη», καταθέτουν προγραμματικές προτάσεις, αλλά ουδεμία κάνει έως τώρα κάποια συγκεκριμένη κίνηση προσέγγισης δυνάμει συνοδοιπόρων.

Σε τέτοιες διαδικασίες οδεύει η Νέα Αριστερά αλλά και το «κόμμα» του Στέφανου Κασσελάκη (Κίνημα Δημοκρατίας). Σε ό,τι αφορά τον βραχύβιας θητείας διάδοχο του Αλ. Τσίπρα στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, σημειώνεται ότι ήδη μετράει απώλειες, ακόμη και από την άτυπη κοινοβουλευτική του εκπροσώπηση: η Κυριακή Μάλαμα, ως μία από τους «ανεξάρτητους» βουλευτές που μαζί με τις Ραλλία Χρηστίδου, Θεοδώρα Τζάκρη και τους Αλέξανδρο Αυλωνίτη και Μιχάλη Χουρδάκη συναποτελούσαν την άτυπη Κ.Ο. του κ. Κασσελάκη, αποχώρησε. Αγνωστες παραμένουν οι διαθέσεις των υπολοίπων, με ορισμένους ωστόσο να έχουν «προσέξει» τη θετική στάση που έχει έναντι της κ. Ζωής Κωνσταντοπούλου εντός της εξεταστικής επιτροπής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ ο κ. Αυλωνίτης. Στάση η οποία εκτιμάται ότι μπορεί να μετεξελιχθεί και σε κινήσεις περαιτέρω πολιτικής προσέγγισης, αυξάνοντας σε επτά τους έξι βουλευτές της Πλεύσης Ελευθερίας. Τέλος, μια τελευταία «ευκαιρία» αναζητεί και το ΜέΡΑ25 του Γ. Βαρουφάκη.

Τούτων δοθέντων, όσοι μετέχουν ή παρακολουθούν τις εξελίξεις στην πέραν του ΠΑΣΟΚ Αριστερά, αν μη τι άλλο δεν θα πλήξουν το νέο έτος.