Τον εντεινόμενο ανταγωνισμό ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Πεκίνο σχετικά με τις στρατηγικές ελληνικές υποδομές, μάλιστα με το λιμάνι του Πειραιά να βρίσκεται σε κεντρική θέση της αντιπαράθεσης, φέρνει στην επιφάνεια η χθεσινή, έντονη και δημόσια, αντίδραση της κινεζικής πρεσβείας στην Αθήνα με αφορμή την παρότρυνση –σύμφωνα με την κινεζική πλευρά– της πρέσβειρας των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκίλφοϊλ να πωληθεί το λιμάνι προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η κινεζική επιρροή στην περιοχή.

Τόσο οι χθεσινές δηλώσεις του εκπροσώπου της πρεσβείας της Κίνας στην Αθήνα όσο και εκείνες της κ. Γκίλφοϊλ πριν από μία εβδομάδα (τ/σ ΑΝΤ1) μεταφέρουν στην Ελλάδα μια γεύση μόνο του ευρύτερου σινοαμερικανικού ανταγωνισμού και των δύσκολων ισορροπιών που καλούνται να κρατήσουν οι χώρες που αποτελούν πεδίο τους.

Η Αθήνα επιχειρεί να τηρήσει αποστάσεις από την αντιπαράθεση, αναδεικνύοντας αφενός τον στρατηγικό χαρακτήρα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, αφετέρου τον σεβασμό των συμφωνιών που έχουν υπογραφεί, παραπέμποντας, βεβαίως, σε αυτήν της παραχώρησης του ΟΛΠ (αρχική συμφωνία το 2008 και επέκτασή της το 2016).

Την αντίδραση της πρεσβείας της Κίνας προκάλεσε η εξής αποστροφή της κ. Γκίλφοϊλ στη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στις 13 Νοεμβρίου: «Είναι πολύ σημαντικό το ότι επιθυμούν τόσο πολλά άτομα, όσον αφορά τις υποδομές, να έρθουν αμερικανικές υποδομές εδώ για να στηρίξουν την περιοχή, να βελτιώσουν, ίσως, την απόδοση από άλλα λιμάνια και περιοχές, για να αντισταθμίσουν την κινεζική επιρροή στο λιμάνι του Πειραιά. Δυστυχώς εκείνη την εποχή, όπως είχε αναφέρει ο πρωθυπουργός σας, δεν υπήρχαν άλλοι πλειοδότες».

Τότε η κ. Γκίλφοϊλ είχε, επίσης, αναγνωρίσει ότι «είναι ατυχές, αλλά νομίζω πως υπάρχουν τρόποι να παρακαμφθεί, να βρεθεί λύση».

«Κακόβουλη συκοφάντηση»

Στη γραπτή ανακοίνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα από την κινεζική πρεσβεία γίνεται κατ’ αρχάς λόγος για απάντηση σε ερώτηση «σχετικά με τις εσφαλμένες δηλώσεις της νέας Αμερικανίδας πρέσβειρας στην Ελλάδα για την Κίνα».

Ο εκπρόσωπος της πρεσβείας της Κίνας κατηγορεί την κ. Γκίλφοϊλ ότι «εξαπέλυσε αβάσιμες επιθέσεις κατά της επένδυσης και λειτουργίας του λιμανιού του Πειραιά από κινεζικές επιχειρήσεις». Και πρόσθεσε ότι αυτή η κίνηση «συνιστά κακόβουλη συκοφάντηση της φυσιολογικής σινοελληνικής εμπορικής συνεργασίας και σοβαρή παρέμβαση στα εσωτερικά της Ελλάδας». Κατά τον εκπρόσωπο της κινεζικής πρεσβείας, «οι σχετικές δηλώσεις, διαποτισμένες με ψυχροπολεμική νοοτροπία και λογική ηγεμονισμού, αποκαλύπτουν πλήρως τη δόλια πρόθεση των ΗΠΑ να εξυπηρετήσουν τα δικά τους γεωπολιτικά συμφέροντα, εκμεταλλευόμενες το λιμάνι του Πειραιά, αλλά και ακόμη την Ελλάδα».

Οπως αναφέρει ο εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας: «Οταν η Ελλάδα αντιμετώπιζε την κρίση χρέους, η Κίνα έτεινε χείρα βοηθείας, επιτρέποντας στο λιμάνι του Πειραιά να εξελιχθεί σε ένα από τα κορυφαία μεγάλα λιμάνια της Μεσογείου και της Ευρώπης, δημιουργώντας δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και προσφέροντας σημαντικά οικονομικά οφέλη στην Ελλάδα».

Εν συνεχεία περιγράφει την επένδυση στο λιμάνι του Πειραιά ως «υπόδειγμα σινοελληνικής εμπορικής συνεργασίας» και τονίζει ότι «το λιμάνι του Πειραιά ανήκει για πάντα στον ελληνικό λαό· δεν είναι εργαλείο για την υπονόμευση της περιφερειακής ευημερίας και σταθερότητας και δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να πέσει θύμα της γεωπολιτικής αντιπαράθεσης».

Η υποκίνηση της Ελλάδας, προσθέτει ο εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας, να τερματίσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις και να πουλήσει το λιμάνι «αποτελεί τυπικό παράδειγμα επιβολής της δικής τους σκέψης (σ.σ. των ΗΠΑ) στους άλλους και αποκαλύπτει μια νοοτροπία που αποπειράται να υπονομεύσει τη σταθερότητα».

Η ελληνική πλευρά

Από την ελληνική πλευρά δεν υπήρξε κάποια επίσημη αντίδραση, και στα δημοσιογραφικά ερωτήματα γινόταν παραπομπή σε δηλώσεις που έκανε προχθές (18.11) η εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών Λάνα Ζωχιού, απαντώντας σε ερώτημα για το λιμάνι του Πειραιά.

«Εχει αρκετές φορές τοποθετηθεί ο ίδιος ο πρωθυπουργός γι’ αυτό, ότι το λιμάνι του Πειραιά, το 67% του λιμένος, παραχωρήθηκε στους Κινέζους κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής κρίσης στην Ελλάδα και ήταν οι μόνοι οι οποίοι κατέθεσαν προσφορά. Δεν τίθεται θέμα ευθυγράμμισης με τις ΗΠΑ ως στρατηγικό εταίρο σε θέματα που αφορούν την προστασία των κοινών μας συμφερόντων», είχε αναφέρει ενδεικτικά, τονίζοντας ότι «η Ελλάδα σέβεται τις συμφωνίες που έχουν συναφθεί στο παρελθόν».

Προεργασία μηνών από Ουάσιγκτον

Οι δημόσιες τοποθετήσεις των εκπροσώπων των διπλωματικών αποστολών ΗΠΑ και Κίνας με αφορμή το λιμάνι του Πειραιά φέρνουν στην επιφάνεια μια ένταση η οποία ήταν γνωστή στην Αθήνα εδώ και αρκετούς μήνες. Προτού ακόμη φθάσει η κ. Γκίλφοϊλ στην Αθήνα ήταν γνωστό ότι η κυβέρνηση Τραμπ έχει στο στόχαστρό της λιμενικές και άλλες υποδομές ανά την υφήλιο, που έχουν περάσει σε πλήρη ή μερικό κινεζικό έλεγχο, με πλέον ενδεικτικό παράδειγμα τον Παναμά.

Της άφιξης της κ. Γκίλφοϊλ στην Αθήνα προηγήθηκε εκείνη του επιτετραμμένου της πρεσβείας των ΗΠΑ, Τζος Χακ, ενός διπλωμάτη που γνωρίζει την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και της Κίνας. Εχει περάσει από πόστα στη Σαγκάη, στο Χονγκ Κονγκ και στην Ταϊβάν, ενώ στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει διατελέσει διευθυντής του γραφείου Νοτιοευρωπαϊκών Υποθέσεων, αλλά και στην ομάδα του Γραφείου Κινεζικών και Κορεατικών Υποθέσεων.

Σημασία για την όλη υπόθεση του σινοαμερικανικού ανταγωνισμού στο Λεκανοπέδιο έχει και η συμφωνία για την Ελευσίνα που υπεγράφη προχθές και εισήχθη εκτάκτως χθες στη Βουλή για κύρωση, που πρακτικά δίνει στην εταιρεία που διαχειρίζεται τα ναυπηγεία (ΟΝΕΧ) και χρηματοδοτείται από τις ΗΠΑ τη δυνατότητα επέκτασης των δραστηριοτήτων και στο λιμάνι, δημιουργώντας εν ολίγοις έναν ανταγωνιστικό πόλο στον Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων (ΣΕΜΠΟ) που διαχειρίζονται οι Κινέζοι στο Πέραμα.

Είναι απολύτως σαφές ότι υπάρχει πρόθεση άσκησης περαιτέρω πίεσης προς τον ΣΕΜΠΟ, που με βάση τα στοιχεία της Cosco Shipping Ports έχει κάμψη στην κίνηση εμπορευματοκιβωτίων (κάμψη 20,5% ανάμεσα στον Οκτώβριο του 2024 και τον Οκτώβριο του 2025). Η κάμψη οφείλεται αφενός στον εμπορικό πόλεμο που έχει ξεσπάσει, αφενός στις μειωμένες αφίξεις μέσω του Σουέζ ελέω Χούθι.