Χρύσα Λιάγγου

Το δεδηλωμένο στρατηγικό ενδιαφέρον των ΗΠΑ να καταστήσουν την Ελλάδα «πύλη» για τη μεταφορά αμερικανικού LNG από τους τερματικούς σταθμούς της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης μέσω του κάθετου άξονα στην Ανατολική Ευρώπη αναμένεται να επικυρώσουν με την παρουσία τους και τις επαφές που θα έχουν στην Αθήνα οι Αμερικανοί υπουργοί Ενέργειας Κρις Ράιτ και Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ το διήμερο 6-7 Νοεμβρίου.

Είναι η δεύτερη φορά που ο Μπέργκαμ επισκέπτεται τη χώρα μας και με την ιδιότητα του επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας που θεσμοθέτησε ο Ντόναλντ Τραμπ για να σηματοδοτήσει την αλλαγή της ενεργειακής πολιτικής των ΗΠΑ, η οποία συνδέει την παραγωγή και τη διαχείριση της ενέργειας, όχι μόνο με την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και με την εθνική ασφάλεια, τη γεωπολιτική ισχύ και τη στρατηγική αυτονομία τους.

Στην πρώτη του επίσκεψη στις αρχές Σεπτεμβρίου, που συνέπεσε με την επίσημη παρουσία της Chevron στον διαγωνισμό για τους υδρογονάνθρακες της Κρήτης, ο Μπέργκαμ έκανε σαφές ότι η Ελλάδα δεν είναι απλώς ένας ακόμη αγοραστής, αλλά ο δίαυλος μέσα από τον οποίο θα διοχετεύεται σημαντικό μέρος των αμερικανικών ροών LNG στην Ανατολική Ευρώπη και βασικός εταίρος στην προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων ασφαλείας και ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η ενεργειακή αυτή αρχιτεκτονική των ΗΠΑ αποκτάει νέες διαστάσεις ενόψει της δρομολογημένης από την Ε.Ε. πλήρους απεξάρτησης από τις ρωσικές εισαγωγές φυσικού αερίου σταδιακά έως την 1.1.2028. Για το αμερικανικό LNG, το οποίο μετά το 2022 έχει καταστεί βασική πηγή τροφοδοσίας της Ευρώπης, ανοίγει μια νέα αγορά περί τα 16 δισ. κ.μ. ρωσικού αερίου, που πρέπει να υποκατασταθούν. Σε αυτό το πλαίσιο οι ελληνικές υποδομές αεριοποίησης και μεταφοράς LNG προς τον βορρά –στη Βουλγαρία, στη Σερβία, στη Βόρεια Μακεδονία, στη Ρουμανία, μέχρι τη Μολδαβία και την Ουκρανία και δυτικά μέχρι την Ουγγαρία και τη Σλοβακία– αποτελούν την αφετηρία αυτής της διαδρομής η οποία χτίζεται με κορμό τον κάθετο διάδρομο φυσικού αερίου.

Η αγορά της Ουκρανίας

Εκτιμάται ότι έως το 2026 η Ελλάδα μπορεί να εξάγει έως και 8 δισ. κ.μ. προς τον ευρωπαϊκό βορρά, με τη μερίδα του λέοντος να πηγαίνει στην Ουκρανία. Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες στις οποίες προσβλέπει η Ουκρανία για τον εφοδιασμό αερίου, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου Ζελένσκι. Σύμφωνα με το ουκρανικό πρακτορείο ειδήσεων Ukrinform, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη να αγοράσει φυσικό αέριο αξίας περίπου 2 δισ. δολ. από διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και η Ελλάδα. Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του, που αναρτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου, ο Ζελένσκι ανέφερε μεταξύ άλλων: «Μίλησα με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας και τον ευχαρίστησα για τη στήριξή του. Συζητήσαμε τρόπους για την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς μας, περιλαμβανομένων ευκαιριών στον ενεργειακό τομέα, όπως η δυνατότητα προμήθειας αμερικανικού φυσικού αερίου. Συμφωνήσαμε να συναντηθούμε ξανά για να επεξεργαστούμε όλες τις λεπτομέρειες».

Οι συζητήσεις, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν περιορίζονται μόνο στις ανάγκες τροφοδοσίας της Ουκρανίας, αλλά και στην αξιοποίηση των υψηλής δυναμικότητας υποδομών αποθήκευσης αερίου που διαθέτει η Ουκρανία για την τροφοδοσία της Ευρώπης με αμερικανικό LNG μέσω των τερματικών σταθμών της Ελλάδας. Η μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία της Ουκρανίας, η DTEK, έχει υπογράψει από το 2024 συμφωνία προμήθειας LNG με την αμερικανική εταιρεία Venture Global και αποτελεί ήδη έναν από τους πελάτες της Ρεβυθούσας, μεταφέροντας φορτία LNG για την ουκρανική αγορά.

Η αυξημένη ζήτηση για LNG στην Ελλάδα και τη γύρω περιοχή, με το τέλος των ρωσικών ροών αερίου, δημιουργεί ανάγκες για νέους τερματικούς σταθμούς, με την Ε.Ε. να συνυπολογίζει για τη χώρα μας, πέραν των εν λειτουργία της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης τους τερματικούς «Dioriga Gas» της Motor Oil στην Κόρινθο με ετήσια δυναμικότητα 2,5 δισ. κ.μ. αερίου και «Αργώ» της Mediterranean Gas στη Μαγνησία, στον Παγασητικό κόλπο, με ετήσια δυναμικότητα 5,5 δισ. κ.μ.

Η εταιρεία, με ιδρυτή τον Θεόδωρο Θεοδωρόπουλο, ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο που έχει εμπλακεί στο παρελθόν και σε άλλα ενεργειακά πρότζεκτ, έχει περάσει στον έλεγχο του εφοπλιστή Πάρη Δράγνη. Λίγο πριν από την οριστική αποχώρηση του κ. Θεοδωρόπουλου, οι δύο μέτοχοι κατέθεσαν αίτηση πτώχευσης της εταιρείας, την οποία ανακάλεσαν στη συνέχεια, με την εφοπλιστική οικογένεια Δράγνη να στηρίζει το έργο χρηματοδοτικά και τις πληροφορίες να αναφέρονται σε συζητήσεις για πιθανή είσοδο στο έργο της ρουμανικής Transgas.

Eνα τρίτο σχέδιο για τερματικό σταθμό LNG προωθείται από τη HELLENiQ ENERGY, χωρίς να έχει λάβει όμως τελική επενδυτική απόφαση, ενώ έναν δεύτερο τερματικό σταθμό στην Αλεξανδρούπολη σχεδιάζει η Gastrade, με τις ΗΠΑ να στηρίζουν αυτές τις νέες υποδομές.

Το πρώτο FSRU Αλεξανδρούπολης που βρέθηκε εκτός λειτουργίας από τον περασμένο Φεβρουάριο για τεχνικούς λόγους, επανέρχεται σε λειτουργία την Παρασκευή υποδεχόμενο φορτίο LNG για λογαριασμό της Βoulgargas.

Η σύνοδος

Ο ρόλος του φυσικού αερίου στη νέα ενεργειακή γεωγραφία της Ευρώπης, ο κάθετος διάδρομος του φυσικού αερίου και η προσέλκυση κεφαλαίων για επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές είναι τα βασικά θέματα που θα απασχολήσουν τη σύνοδο της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία (P-ΤEC) που διεξάγεται φέτος στην Αθήνα το διήμερο 6 και 7 Νοεμβρίου στο Ζάππειο Μέγαρο, με την εκπροσώπηση και των ΗΠΑ από τους δύο συναρμόδιους υπουργούς της κυβέρνησης Tραμπ. Στο περιθώριο της συνόδου θα λάβουν χώρα διμερείς επαφές και συναντήσεις μεταξύ υπουργών των συμμετεχόντων χωρών, θεσμικών φορέων και κορυφαίων επιχειρήσεων του ενεργειακού τομέα από Αμερική, Ευρώπη και Ελλάδα.