Αναστασία Τσούγκα

Το σχέδιό της για την επιβολή του διορθωτικού μηχανισμού στην αγορά φυσικού αερίου παρουσίασε η Κομισιόν σε συνάντηση με τους μόνιμους αντιπροσώπους, ύστερα από επιτακτικές πιέσεις από την πλειοψηφία των κρατών μελών για ένα πλαφόν στο φυσικό αέριο. 

Σύμφωνα με το σχέδιο πρότασης που είδε η «Κ», ο προτεινόμενος μηχανισμός αποτελείται από ένα ανώτατο όριο ασφαλείας στην τιμή των παραγώγων του TTF για τον επόμενο μήνα, η οποία διαδραματίζει βασικό ρόλο ως τιμή αναφοράς στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου.

Ο διορθωτικός μηχανισμός «θα ενεργοποιείται εάν η βάση της τιμής του TTF αγγίξει ένα προκαθορισμένο επίπεδο και εάν η εκτίναξη της τιμής δεν ανταποκρίνεται σε μια ανάλογη αύξηση στην παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου», αναφέρει το σχέδιο της Επιτροπής. 

Οι τιμές για την ενεργοποίηση του μηχανισμού θα πρέπει να καθοριστούν εκ των προτέρων, προτείνει η Επιτροπή, για να αποφευχθούν χρονοβόρες διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε συνδυασμό με διασφαλίσεις που θα εγγυώνται την έγκαιρη αναστολή του μηχανισμού ανά πάσα στιγμή σε περίπτωση που διαγνωστούν σοβαρές διαταραχές στην αγορά και την ασφάλεια εφοδιασμού. 

Επίσης, η πρόταση προβλέπει αυτόματη απενεργοποίηση του μέτρου εάν μία μηνιαία επανεξέταση δείξει ότι δεν συντρέχουν πλέον οι προϋποθέσεις για την ενεργοποίησή του. Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι η συμμόρφωση με τους στόχους της ΕΕ για μείωση της κατανάλωσης και κατ’ επέκτασιν της ζήτησης θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν κατά την αξιολόγηση επιπτώσεων του μηχανισμού. 

Το σχέδιο πρότασης προβλέπει τα ακόλουθα:

• επιβολή ενός στατικού ανώτατου ορίου στο TTF με βάση την μηνιαία τιμή και όχι την ημερήσια τιμή spot και ένα προκαθορισμό μέγιστο επίπεδο τιμής, το οποίο θα έχει δυναμικά στοιχεία
• ενεργοποίηση υπό δύο προϋποθέσεις: α) όταν η μηνιαία τιμή στο TTF ξεπερνά το προκαθορισμένο όριο για συγκεκριμένο αριθμό εβδομάδων και β) όταν το spread μεταξύ της τιμής spot του TTF και ενός καλαθιού τιμών spot ΥΦΑ ξεπερνά ένα προκαθορισμένο επίπεδο για συγκεκριμένο αριθμό ημερών. Η ενεργοποίηση δεν θα απαιτεί επιπρόσθετες πολιτικές αποφάσεις
• μηνιαία επανεξέταση του ανώτατου ορίου και δυνατότητα απενεργοποίησης εάν τα στοιχεία που ενεργοποιούν το ανώτατο όριο παύσουν να ισχύουν.
• έναν μηχανισμό αναστολής που θα μπορεί να ενεργοποιηθεί ανά πάσα στιγμή με απόφαση της Επιτροπής σε περίπτωση κινδύνων για την ασφάλεια εφοδιασμού και την χρηματοπιστωτική αγορά
• κανέναν περιορισμό των εξωχρηματιστηριακών συναλλαγών
• στενή εποπτεία από την Επιτροπή με την συνεργασία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER), της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) και
• προσωρινή διάρκεια του μέτρου για ένα έτος. 

Η Επιτροπή αξιολογεί στο σχέδιο πρότασης ότι ο μηχανισμός θα έχει θετική επίδραση για τον περιορισμό των προσωρινών επεισοδίων υπερβολικής αύξησης των τιμών και των κερδοσκοπικών συμπεριφορών στην αγορά ενέργειας.

Ωστόσο, αναφέρει κινδύνους για πιθανή μεταφορά των συναλλαγών εκτός των οριοθετημένων χρηματιστηρίων και διατάραξη της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς παραγώγων, ενώ κλυδωνισμοί θα μπορούσα να παρατηρηθούν και στις ροές φυσικού αερίου προς την ΕΕ.