Οπρόεδρος Τραμπ ήδη από την πρώτη του θητεία δεν έκρυψε την αντιπάθειά του για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Κυρίως, όμως, έχει καταστήσει φανερή την αποστροφή του για τις ευρωπαϊκές ελίτ και για την πλειονότητα των Ευρωπαίων ηγετών που ορίζουν τις τύχες της Γηραιάς Ηπείρου.

Ο Στιβ Μπάνον, εκ των στενότερων συνεργατών του Τραμπ, ταξίδεψε και εγκαταστάθηκε το 2018-2019 για κάποιους μήνες στην Ευρώπη, με στόχο την προώθηση και εδραίωση πολιτικών σχηματισμών που εξέφραζαν τις ίδιες απόψεις με τον Αμερικανό πρόεδρο, καταλήγοντας να στηρίζει κόμματα και πρόσωπα με ευρωσκεπτικιστική και στις περισσότερες περιπτώσεις αντιευρωπαϊκή ατζέντα, όπως η περίπτωση του Ορμπαν. Τον επικαλείται, άλλωστε, συχνά ο ένοικος του Λευκού Οίκου, τονίζοντας πως είναι φίλος του.

Aβυσσος χωρίζει Τραμπ και Ευρωπαίους

Ο Τραμπ δείχνει σεβασμό, αν όχι θαυμασμό, για ηγέτες που επιδεικνύουν σιδηρά πυγμή στην αντιμετώπιση των αντιπάλων τους και μετέρχονται αυταρχικές μεθόδους, ασκώντας έτσι αποτελεσματική διακυβέρνηση. Θα ήθελε πολύ να έχει ανάλογες δυνατότητες επιβολής στο εσωτερικό των ΗΠΑ.

Από την άλλη, φαίνεται ότι έχει συνδέσει στο μυαλό του το βαθύ κράτος και τις ελίτ της Ουάσιγκτον, όπως αυτές εκφράζονται μέσα από τους θεσμούς, με την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία και τις περισσότερες πολιτικές ελίτ. Ετσι, εφόσον απεχθάνεται και θέλει να ξεριζώσει το αμερικανικό κατεστημένο, αναλόγως επιδιώκει την κατάρρευση και του αντίστοιχου ευρωπαϊκού.

Επιπροσθέτως, η πολιτική ορθότητα που κυριαρχεί στην Ευρώπη είναι για την τωρινή αμερικανική ηγεσία πηγή πολλών κακών, εξ ου και ο ίδιος εκφράζεται ανερυθρίαστα εις βάρος πολιτικών αντιπάλων και δημοσιογράφων, οπότε η διαφωνία και κατ’ επέκταση η αντιπαράθεσή του με το ευρωπαϊκό σύστημα αξιών είναι δομική και ουσιαστικά πρόκειται για δύο εκ διαμέτρου αντιθετικές κοσμοθεωρίες.

Εμφανές είναι αυτό και στη διαχείριση του μεταναστευτικού, όπου παρότι έχουν συρρικνωθεί δραστικά οι αριθμοί των μεταναστών προς την Ευρώπη, ο Τραμπ χρησιμοποιεί την ευρωπαϊκή πολιτική των δήθεν ανεξέλεγκτων συνόρων ως αντιπαράδειγμα για να αναδείξει τη δική του επιτυχημένη αντιμεταναστευτική πολιτική.

Είναι, μάλιστα, πεπεισμένος ότι η Ε.Ε. τις περασμένες δεκαετίες εκμεταλλεύθηκε τις ΗΠΑ, υποχρεώνοντάς τες να ξοδεύουν πακτωλό χρημάτων για να εγγυώνται την ασφάλεια της ηπείρου, ενώ από την άλλη, οι Ευρωπαίοι είχαν δημιουργήσει πλεονασματικό για αυτούς εμπορικό ισοζύγιο έναντι των ΗΠΑ, αναπτύσσοντας σχέση ενεργειακής εξάρτησης με τη Ρωσία και εμπορική συνεργασία με την Κίνα.

Ο Τραμπ μυρίζεται την αδυναμία και διαπιστώνει ότι πολλές από τις ηγεσίες των σημαντικότερων ευρωπαϊκών κρατών, είτε στη Γαλλία, είτε στο Ηνωμένο Βασίλειο, είτε ακόμη και στη Γερμανία, δεν είναι σε θέση να προωθήσουν τις απόψεις τους ούτε καν στο εσωτερικό τους.

Εχει πειστεί πως οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν λύση στην Ουκρανία, τουλάχιστον όπως τη σχεδιάζει ο ίδιος. Θεωρώντας ότι έχει αρχίσει να εξαντλεί τα περιθώρια εξεύρεσης λύσης, στρέφει τα πυρά του εις βάρος της Ευρώπης και της Ουκρανίας και όχι του Πούτιν, αντιστρέφοντας την πραγματικότητα.

Το πλέον επικίνδυνο είναι ότι στη δική του πραγματικότητα οι περισσότερες από τις τωρινές ευρωπαϊκές ηγεσίες πρέπει να αντικατασταθούν από πρόσωπα αρεστά σε αυτόν. Αναμένεται επομένως με ενδιαφέρον πόσο επίμονα και μεθοδικά θα εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση, κάτι που θα διχάσει όχι μόνο τις δύο πλευρές του Ατλαντικού αλλά και τους Ευρωπαίους.

* O κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA), καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.